Αφιέρωμα τους ήρωες της Ελληνικής επανάστασης του 1821..21..

 Σερ Μπάζιλ Ζαχάρωφ:

υπήρξε στις αρχές του αιώνα γνωστός έμπορος όπλων και μεγαλοτραπεζίτης, ο οποίος πουλούσε πολεμικό υλικό τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία.

Σύμφωνα με την εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα, ο Ζαχάροφ έγινε ένας από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της Ελλάδας, όταν αποφάσισε να τεθεί αποκλειστικά στο πλευρό της (1910).

Δώρισε στο κράτος 2.500.000 δολάρια το 1912-1913 και άλλα 1.250.000 το 1916-1917. Ηδη το 1911 είχε προσφέρει στην ελληνική κυβέρνηση ένα παρισινό μέγαρο, όπου επρόκειτο να στεγαστεί αργότερα η ελληνική πρεσβεία.

ΖΩΓΡΑΦΟΣ.

Ο Χρηστάκης εφένδης Ζωγράφος συγκαταλέγεται στη χορεία των ευεργετών από την εποχή που προσέφερε την ομώνυμη βιβλιοθήκη.

Κανείς δεν θυμάται πια ότι πρόκειται για τον στυγνό τσιφλικά της Θεσσαλίας, αυτόν που πρωταγωνίστησε σε κάθε δίωξη των αγροτών κατά την περίοδο του Κιλελέρ.

Ο ίδιος πάντως στη μελέτη του «Το αγροτικό ζήτημα εν Θεσσαλία» δεν μασάει τα λόγια του: «Ο θεσσαλικός χωρικός [,,,] συνδέων και συγχέων την ιδέαν της οθωμανικής κυριαρχίας προς την της ιδιοκτησίας, ενόμιζεν ότι καταλυομένης της μεν, έδει και η ετέρα να καταρρεύση συγχρόνως.

Οθεν, ευθύς μετά την προσάρτησιν της Θεσσαλίας και Αρτης, οι καλλιεργηταί διεξεδίκησαν την ιδιοκτησίαν της γης.

Επεμβάσης όμως της Πολιτείας προς φρούρησιν νομίμως κεκτημένων δικαιωμάτων, μετά είδαν ματαιωμένας τας προσδοκίας των.»

ΚΟΝΔΥΛΗΣ.

Από μία αναφορά του Γεωργίου Ράλλη στη Βουλή του 1934 πληροφορούμαστε ότι ο Ευάγγελος Κονδύλης δεν ήθελε να αφήσει στην Ελλάδα την περιουσία του, βλέποντας την κακή τύχη που περίμενε το κληροδότημα του Κωνσταντίνου Ζάππα.

Μάλιστα είχε επιλέξει ως λύση να δωρίσει την περιουσία του στην Αλβανία.

Εκνευρισμένος, ο τότε πρωθυπουργός Παναγής Τσαλδάρης είχε προσπαθήσει να βάλει τα πράγματα στη θέση τους: «Υποθέτω ότι κακοί σύμβουλοι ενέβαλον εις τον αείμνηστον εκείνον δωρητήν Κονδύλην την ιδέαν να αφήση την περιουσίαν του εις άλλον κράτος.

Ευτυχώς όμως τα γενναία αισθήματα αυτού τον ήγαγον την τελευταίαν στιγμήν να αφήση την περιουσίαν του εις ένα ελληνικόν ίδρυμα.»

ΜΠΕΝΑΚΗΣ.

Ο Εμμανουήλ Μπενάκης, ο σημαντικότερος ίσως από τους οικονομικά ισχυρούς υποστηρικτές του Ελευθερίου Βενιζέλου, άφησε πλήθος δωρεών (νοσοκομεία, περίθαλψη προσφύγων, εκπαιδευτικά ιδρύματα, βιβλιοθήκη, μουσείο). Δεν γλίτωσε όμως τη χαρακτηριστική βολή του ιστορικού Γιάννη Κορδάτου που τον κατατάσσει στο «σωρό» των ευεργετών: «Δυστυχισμένοι Αρβανίτες της Αττικής, πού να ξέρετε πως τα έργα και οι δωρεές του Συγγρού, το πιο πολύ είναι ιδρώτας και αίμα δικό σας.

Κακόμοιροι αγρότες που σας μαθαίνουν στα σχολεία ένα σωρό παραμύθια για τους «μεγάλους ευεργέτες του Εθνους», πού να ξέρετε πως οι Τοσίτσηδες, οι Ζαππαίοι, οι Μπενάκηδες, οι Αβέρωφ, οι Ζωγράφηδες, οι Βαλλιάνοι, οι Μαρασλήδες και τράβα κορδέλα, ήταν σκληροί εκμεταλλευτές των αγροτών και εργατών της Αιγύπτου, Τουρκίας, Ρουμανίας, Ρωσίας…» («Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας», τ. 4, έκδ. 20ός Αιώνας, Αθήνα 1958, σ. 445).

ΜΠΟΔΟΣΑΚΗΣ.

Προτού κατορθώσει να αναλάβει το μονοπώλιο της πυρίτιδας και του τηλεφωνικού δικτύου στην Ελλάδα, ο Μποδοσάκης-Αθανασιάδης έπρεπε να αποδείξει ότι προτιμά το ελληνικό από το τουρκικό κράτος.

Κι αυτό, επειδή έως το 1910 ήταν προμηθευτής του τουρκικού στρατού.

Προκειμένου να πείσει για τις προθέσεις του, χρειάστηκε να δώσει 7 εκατομμύρια φράγκα για την αγορά ενός πολυτελούς ξενοδοχείου στην Κωνσταντινούπολη και να το προσφέρει στην κυβέρνηση.

Οπως είναι γνωστό, στη συνέχεια χρηματοδότησε ολόκληρη σειρά παραστρατιωτικών οργανώσεων κατά τη δεκαετία του ’20.

ΣΤΑΥΡΟΥ.

Δεν εφείσθη πράξεων φιλανθρωπικού χαρακτήρα ο ιδρυτής της Εθνικής Τράπεζας Γεώργιος Σταύρου, ιδιαίτερα προς την πόλη των Αθηνών, της οποίας διετέλεσε και πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου.

Τα ελληνικά χαρτονομίσματα απεικόνιζαν τη μορφή του για πολλά χρόνια.

Αρχίζοντας τη σταδιοδρομία του ως ταμίας του Αλή Πασά, ο Γεώργιος Σταύρου υπήρξε ιδρυτής και πρώτος διοικητής της πρώτης σύγχρονης ελληνικής τράπεζας, η οποία ήταν «μια επιχείρηση πραγματοποιημένη από την γαλλική πολιτική, όπου όμως ο βασιλικός οίκος των Βίτσελμπαχ έχει ένα σημαντικό μερίδιο.» (Κ. Μοσκώφ).

ΣΚΟΥΛΟΥΔΗΣ.

Ο Στέφανος Σκουλούδης υπήρξε τραπεζίτης και πολιτικός. Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, για ένα διάστημα υπήρξε μαζί με τον Ανδρέα Συγγρό υπεύθυνος της Τράπεζας Κωνσταντινουπόλεως.

Αργότερα έγινε βουλευτής Σύρου, υπουργός και πρωθυπουργός.

Το 1918 κατηγορήθηκε για εσχάτη προδοσία.

Στη διαθήκη του δώριζε τη συλλογή πινάκων του στην Εθνική Πινακοθήκη.

Ομογένεια 

Η ελληνική ψυχή ανά τους αιώνες μεγαλούργησε επιδεικνύοντας δείγματα μεγαλοψυχίας, γενναιοδωρίας, υπερβάσεως του «εγώ», αλτρουισμού και αυτοθυσίας.

Αυτές οι υψηλές αξίες και τα ιδανικά του Έλληνα νοηματοδοτούν την ύπαρξή του, συνυφαίνονται στενά με την ταυτότητά του και αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της εθνικής του κληρονομιάς.

Τα παραπάνω στοιχεία τα αναγνωρίζουμε στην προσωπικότητα των μεγάλων Ελλήνων ευεργετών, οι οποίοι δεν παρέλειψαν να διαθέσουν μεγάλα χρηματικά ποσά για τη δημιουργία κοινωφελών έργων, δείχνοντας έμπρακτα την έντονη φιλοπατρία και την ευγνωμοσύνη τους στον Έλληνα – συνάνθρωπο – συμπατριώτη.

Αρκετά από τα έργα αυτά ακόμη και σήμερα δεσπόζουν στον Ελληνικό χώρο αγέρωχα και ευθυτενή, μεταλαμπαδεύοντας τον ψυχικό πλούτο των Ελλήνων ευεργετών, τα ευγενή συναισθήματα αυτών για την ανθρώπινη ψυχή και την αμέριστη αγάπη και γενναιοδωρία τους προς τον Ελληνικό πολιτισμό.

Η άνοιξη της φύσης και η άνοιξη για την ελευθερία των Ελλήνων.

Από τα πρώτα, προεπαναστατικά επεισόδια στη Χελωνοσπηλιά και τη Φροξυλιά της Κατσάνας (περιοχή της Κλειτορίας Καλαβρύτων), στις 16 Μαρτίου 1821, μέχρι την ύψωση του Ιερού Λαβάρου του Αγώνα και την ορκωμοσία των αγωνιστών, από τον Επίσκοπο Παλαιών Πατρών Γερμανό, στο ιστορικό μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, την απελευθέρωση των Καλαβρύτων στις 21 Μαρτίου 1821 -της πρώτης πόλης στην Ελλάδα που απελευθερώθηκε, μετά από μάχη-, των Πατρών στις 22 Μαρτίου, της Καλαμάτας, στις 23 και στη συνέχεια και άλλων πόλεων, χωριών και περιοχών στο Μοριά, τη Ρούμελη και τα νησιά, η φλόγα της επανάστασης για την απελευθέρωση από την μακραίωνη υποδούλωση των Τούρκων, επεκτείνεται, γιγαντώνεται, θεριεύει και δημιουργεί, αναγεννά, τη νέα, ελεύθερη, πατρίδα.

Είναι χαρακτηριστικές, οι αναφορές του αγωνιστή του ’21, γραμματέα του Δημητρίου Υψηλάντη, δημοσιογράφου, εκδότη της εφημερίδας «Αιών» και ιστορικού Ιωάννη Φιλήμονος (1798 – 1874) που γράφει, ότι, «τα Καλάβρυτα, πιστή ηχώ του κηρύγματος του Υψηλάντη δίνουν το σύνθημα» και «από την «Αίτνα» των Καλαβρύτων, κατέβαινε στις πεδιάδες, ως ποταμός λάβας, η επανάσταση».

Και, πράγματι, η είδηση για την επίθεση των αγωνιστών στην πόλη των Καλαβρύτων και την απελευθέρωσή της, στις 21 Μαρτίου 1821, λειτούργησε ως καταλύτης και για τις άλλες οργανωμένες επαναστατικές ενέργειες που ακολούθησαν.

Ήταν το «ποδαρικό», ο «καλός σεφτές» του μεγάλου Αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας, μετά από τετρακόσια χρόνια σκλαβιά.

Στο Δήμο Καλαβρύτων (και σε όλο τον Οικουμενικό Ελληνισμό), κάθε Μάρτιο, θυμόμαστε, τιμούμε, αποτίουμε σεβασμό στη μνήμη των αγωνιστών, πρωτεργατών της επανάστασης, διδασκόμαστε και εμπνεόμαστε από τα μηνύματα, εκείνης, της μοναδικής, συγκλονιστικής, λυτρωτικής εξέγερσης.

Διοργανώνουμε εκδηλώσεις, για τα πρώτα προεπαναστατικά επεισόδια και την απελευθέρωση των Καλαβρύτων, που κορυφώνονται με τον εορτασμό της Εθνικής Επετείου της 25ης Μαρτίου του 1821, στις 25 του κάθε Μάρτη, στο Πανελλήνιο Ηρώο Αγωνιστών και στο ιστορικό μοναστήρι Αγίας Λαύρας.

Στις εκδηλώσεις μας αυτές, που κατακλύζονται, από πλήθος κόσμου και ιδίως νέων παιδιών, εξέχουσα θέση κατέχουν οι γλαφυρές και διδακτικές αναπαραστάσεις της ορκωμοσίας των αγωνιστών του ’21, στην Αγία Λαύρα και των προεπαναστατικών γεγονότων της Χελωνοσπηλιάς.

Ανάλογες εκδηλώσεις διοργανώνονται κάθε χρόνο, σε όλη την Ελλάδα και στον απανταχού της γης, Απόδημο Ελληνισμό, σε όλο τον κόσμο, ως ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης σ’ αυτούς που αγωνίσθηκαν, θυσιάστηκαν και μας χάρισαν την ελευθερία μας αλλά και για τον παιδευτικό και διδακτικό χαρακτήρα τους, να προβληματιζόμαστε και να εμπνεόμαστε από τα κλέη, τα κατορθώματα, τους αγώνες και τις αξίες των αγωνιστών του ’21.

Αξίες και αρχές, που αναδεικνύουν, πρωτίστως, την καθοριστική σημασία της ομόνοιας και της ενότητας, όλων των Ελλήνων, τόσο στην Ελλάδα, όσο και των ομογενών μας, σ’ όλη, την Οικουμένη, γιατί μόνο με πανεθνική ομοψυχία, σύμπνοια και αλληλεγγύη, θα καταφέρουμε να βγούμε νικητές και στο σημερινό δύσκολο αγώνα που δίνει η πατρίδα μας και που όλοι οι Έλληνες, πρέπει να συμβάλλουμε και να δώσουμε το προσωπικό, εθνικό και πατριωτικό μας παρόν.

Η έναρξη της επανάστασης των Ελλήνων, από τα Καλάβρυτα, αλλά και η επανάσταση, αυτή καθεαυτή, στο σύνολό της, δεν είναι, παρά, η τελευταία μεγάλη φάση της ακατάπαυστης και ακατάβλητης αντίστασης του ελληνικού λαού, ενός ανελέητου πολέμου, που αρχίζει από τα πρώτα, κιόλας, χρόνια της σκλαβιάς.

Οι παντοειδείς αυθαιρεσίες, μιας άδικης και τυραννικής εξουσίας, με τις απαγορεύσεις, τις βαριές φορολογίες και αγγαρείες, τις καταδιώξεις, τις κακοποιήσεις, τις φυλακίσεις και εκτελέσεις, η προσβολή των αυστηρών αντιλήψεων ηθικής των ραγιάδων με την αρπαγή και το κλείσιμο των παιδιών τους στα χαρέμια ή με άλλες ακολασίες και οι δευτερεύουσες άλλες αιτίες καταπίεζαν, στον υπέρτατο βαθμό, τα ένστικτα της αυτοσυνήρησης και της ελεύθερης έκφρασης, καθώς και το αίσθημα της τιμής των Ελλήνων.

Όλα αυτά τα δεινά, δημιουργούσαν μία αφόρητη κατάσταση τρομοκρατίας, γέμιζαν με αγωνία την ζωή τους, τους απέλπιζαν και τους έσπρωχναν προς την εξέγερση.

Ορθά λοιπόν, καθόριζε, ένας μπέης της περιοχής –όπως αναφέρει ο στρατηγός Μακρυγιάννης στα απομνημονεύματά του- τον χαρακτήρα της ανταρσίας των ραγιάδων από την αρχή κιόλας του 1821 και προέβλεπε την επιτυχία της: «Πασάδες και μπέηδες, θα χαθούμε, θα χαθούμε… Ότι, ετούτος ο πόλεμος, δεν είναι, μήτε, με το Μόσκοβο, μήτε, με τον Εγγλέζο, μήτε, με τον Φραντζέζο. Αδικήσαμεν τον ραγιά, έλεγε, και από πλούτη και από τιμή και τον αφανίσαμε και μαύρισαν τα μάτια του και μας σήκωσε ντουφέκι… Και η αρχή είναι τούτη, οπού θα χαθεί το βασίλειόν μας…» (Απομνημονεύματα Μακρυγιάννη σ. 24-25).

Τα δεινοπαθήματα λοιπόν των Ελλήνων, επί τουρκοκρατίας, μαζί με την επίδραση των λαϊκών πνευματικών θησαυρών, των παραδόσεων (τόσο της λαϊκής παράδοσης όσο και της λόγιας), των θρύλων, των ιστορικών τραγουδιών και των διαφόρων προφητειών που αναφέρονταν στην ιστορία και στη μελλοντική του αποκατάσταση, αποτελούσαν μόνιμη ιστορική δύναμη και ασκούσαν, μέσα στην ψυχή τους, συνεχείς επιδράσεις, για τη δημιουργία, μιας νέας, ελεύθερης και καλύτερης ζωής.

Αυτοί οι παράγοντες καθώς και η απελπισία από την πολύχρονη και συνεχή καταπίεση, αποτέλεσαν το ψυχολογικό ελατήριο, που έσπρωχνε τους Έλληνες στον πόθο για την ελευθερία, που τους αφύπνιζε εθνικά και κοινωνικά.

Την εθνική αφύπνιση των Ελλήνων μάλιστα υποβοήθησε πάρα πολύ και η οικονομική άνοδος, κυρίως των εμπόρων και των ναυτικών, τόσο στη σκλαβωμένη Ελλάδα όσο και περισσότερο στο εξωτερικό, των Ελλήνων της Διασποράς, των ομογενών, των Ελλήνων της Εσπερίας, των Απόδημων Ελλήνων, συγκροτουμένης έτσι, στη διάρκεια των χρόνων, μιας ισχυρής τάξης, τα μέλη της οποίας εκτός από πλούτο και νέες αντιλήψεις ζωής που μεταφέρουν στην Πατρίδα, γίνονται και οι κύριοι φορείς του επαναστατικού πνεύματος κατά των Τούρκων, οι θερμοί και δραστήριοι κήρυκες που αφυπνίζουν το Ελληνικό Έθνος και οργανώνουν την πανελλήνια εξέγερση.

Η «αφύπνιση της σκλαβωμένης πατρίδας», ένας, σκλαβωμένος, για αιώνες λαός, για να επαναστατήσει, χρειάζεται φωτισμό και στην περίπτωση των υπόδουλων Ελλήνων, αυτό το ρόλο, τον έχουν, οι διανοούμενοι, οι λόγιοι, αλλά και οι Απόδημοι Έλληνες, οι πάροικοι στις πόλεις και στις χώρες του εξωτερικού, που με την πέννα τους, το λόγο τους, αλλά και την οικονομική τους υποστήριξη, προετοίμασαν τον Αγώνα και καθοδήγησαν την Παλιγγενεσία.

Το «δουλωμένο γένος» σημάδεψε τις ψυχές και το φρόνημα πολλών γενεών Ελλήνων επί τέσσερις αιώνες.

Στιγμή τη στιγμή, ημέρα την ημέρα, χρόνο το χρόνο, αιώνα τον αιώνα.

Είναι μισή χιλιετία που αναδίνεται τόσος σπαραγμός και τόσος καημός από το δουλωμένο γένος.

Είναι ο ακατάλυτος καημός της Ρωμιοσύνης, σ’ όλη της την έκταση, σ’ όλη την Οικουμένη.

Ώσπου έφτασε η στιγμή, που έπαυσαν οι Έλληνες να διηγούνται τα βάσανά τους, κλαίγοντας. Και εξεγέρθηκαν, πήραν τα όπλα, επαναστάτησαν.

Είναι αδιαμφισβήτητο επίσης, ότι, η Ορθοδοξία και η Γλώσσα απετέλεσαν τα ισχυρά ερείσματα του Ελληνισμού, καθ’ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και συνέβαλαν καθοριστικά στην εθνική μας αφύπνιση.

Η αφύπνιση αυτή εκφράστηκε, με πάμπολλες επαναστατικές εξεγέρσεις, τις οποίες, σχεδόν πάντοτε, πλήρωναν, με ποτάμια αίματος.

Όμως, τα παθήματα των υπόδουλων Ελλήνων, είχαν και αγαθά αποτελέσματα.

Κράτησαν ακονισμένη τη μαχητικότητά τους, δημιούργησαν τεράστια προβλήματα στην Οθωμανική αυτοκρατορία, συντήρησαν το εθνικό φρόνημα και διατήρησαν ζωντανή, στους ξένους λαούς, τη μνήμη του Ελληνισμού, αναγκάζοντας και τους ηγεμόνες τους, να λογαριάζουν την ύπαρξή του.

Είναι γνωστό ότι, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας οι Έλληνες, για να αποφεύγουν τις Τουρκικές θηριωδίες, ακολούθησαν το δρόμο της ξενιτιάς, μεταφέροντας το Ελληνικό Πνεύμα και την Ελληνική Παιδεία σ’ όλον τον κόσμο, δημιουργώντας τις Ελληνικές Κοινότητες της Διασποράς.

Οι κοινότητες αυτές, αποτέλεσαν εστίες συσπείρωσης και εθνικής αυτογνωσίας, Βιέννη, Παρίσι, Βουκουρέστι, Ιάσιο, Οδησσός, Βουδαπέστη, Τεργέστη, Κωνσταντινούπολη, Βενετία, είναι, μερικά, από τα κέντρα του παροικιακού Ελληνισμού, στα οποία καλλιεργήθηκε ο πολυδύναμος Πόθος του δουλεύοντος Γένους, να διεκδικήσει και να καταλάβει θέση, μεταξύ των Πολιτισμένων Εθνών της Ευρώπης.

Από πολύ νωρίς οι Έλληνες της Διασποράς συναισθάνθηκαν ότι, η απελευθέρωση της Πατρίδας τους, δεν ήταν υπόθεση, μόνο, των ομοεθνών τους, που ζούσαν υπό τον Τουρκικό ζυγό, αλλά και δική τους ευθύνη και καθ’ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η συμβολή τους υπήρξε σημαντική και πολύπλευρη, οι αλλεπάλληλες και διαρκείς εκδόσεις της αρχαιοελληνικής γραμματείας, έπαιζαν σοβαρό ρόλο στην αυτοσυνείδηση και αυτογνωσία της μακράς, ανά τους αιώνες, διαδρομής του ελληνισμού και της ευθύνης για την αναγέννησή του.

Στις Ελληνικές κοινότητες, τις παροικίες του εξωτερικού, καλλιεργήθηκε και διαδόθηκε η ιδέα της Εθνικής Παλιγγενεσίας.

Στη Ρωσία ιδιαίτερα, όλος εκείνος ο απλός ελληνικός λαός, οι ανώτεροι και ανώτατοι Έλληνες, υπάλληλοι, διπλωμάτες, πρέσβεις, υπουργοί, στρατιωτικοί, λόγιοι, μοναχοί, Μητροπολίτες, έμποροι και μεγαλέμποροι, όλοι οι, πρωτεύοντες στις εκδηλώσεις της Ρωσικής ζωής, Έλληνες, πλούτιζαν, την καθημερινή, λόγια και επιστημονική γλώσσα των Ρώσων, με ελληνικές λέξεις.

Έτσι εμβολιάζουν το ρωσικό λαό, με τα νάματα της Ελληνικής σκέψης και του Ελληνικού πολιτισμού.

Οι Έλληνες των παροικιών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, κρατούσαν άσβεστα τα ελληνικά ήθη κι έθιμα – τέχνες, πολιτισμό, νόμους, δημοκρατία, όλα ελληνικά, σ’ αυτό συνετέλεσε το πλήθος των ελληνικών σχολείων και των εκκλησιών, που είχαν ιδρυθεί σ’ όλες τις πόλεις που ζούσαν Έλληνες.

Αξίζει να τονίσουμε, με συγκίνηση, την ιδιαίτερη προσφορά της Οδησσού (Ακρόπολη της Ανατολής), η οποία, ήταν η πλέον ακμάζουσα ελληνική πόλη, των 2.500 Ελλήνων κατοίκων και 650 Ρώσων το 1794.

Το εμπόριο της Οδησσού, ήταν στα χέρια των Ελλήνων και οι μεγαλύτεροι εμπορικοί οίκοι, ανήκαν σ’ αυτούς.

Οι ιστορικοί αναφέρουν ότι, ο Ελληνισμός της Οδησσού και κυρίως οι έμποροι, γίνονται μεγιστάνες του μικροπλούτου και βοηθούν, τη σκλαβωμένη πατρίδα, παντοιοτρόπως.

Στέλνουν πολεμοφόδια και χρήματα για τον αγώνα του 1821, πληρώνουν για την απελευθέρωση Ελλήνων αιχμαλώτων, κτίζουν σχολεία και εκκλησίες, δαπανούν για φτωχοκομεία και νοσοκομεία, χρηματοδοτούν τη Φιλική Εταιρεία, γίνονται εθνικοί ευεργέτες (Βαρβάκης – Ριζάρης, Υψηλάντηδες, Ζωσιμάδες, Καπλάνης κ.ά.). Στην Οδησσό, από Έλληνες πάροικους, ιδρύθηκε και η Φιλική Εταιρεία.

Η Επανάσταση του ’21, δεν ήταν ένα γεγονός που αιφνιδίασε, αλλά, αποτέλεσμα, μακράς κυοφορίας, των υποδούλων, ότι, είχαν το δικαίωμα να ζήσουν ελεύθεροι.

Η συνειδητοποίηση αυτή, έγινε πιο συγκεκριμένη τα τελευταία προεπαναστατικά χρόνια και οφείλεται εξ’ ολοκλήρου στον Ελληνισμό της Διασποράς.

Οι Έλληνες, εντός και εκτός, άρχισαν να διανοούνται και να προετοιμάζουν μια νέα, ανεξάρτητη, πατρίδα.

Η εθνεγερτική αυτή διαδικασία, στηρίχτηκε στην αρχαιογνωσία και την ορθόδοξη παράδοση.

Οι Έλληνες πραματευτάδες της διασποράς, διέσωσαν ένα μεγάλο μέρος της πνευματικής μας παράδοσης, στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, με το να στηρίζουν κάθε εκδοτική πρωτοβουλία, που ήταν ωφέλιμη για το γένος.

Χωρίς τη δική τους συμβολή, ένα μεγάλο μέρος της πνευματικής μας κληρονομιάς, θα είχε χαθεί, δεν θα είχε εκδοθεί και δεν θα επηρέαζε την ωρίμανση της ελληνικής συνείδησης και τον αγώνα, προς την ελευθερία.

Ο Ελληνισμός της Διασποράς, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εκφράσεις του Ελληνισμού, στη διαχρονική του πορεία.

Είναι μια νοητή προέκταση του Ελληνισμού, πολύ πέρα, από τα οριοθετημένα γεωγραφικά σύνορα του κράτους της Ελλάδας.

Σε λίγες ημέρες, στις 25 Μαρτίου 2017 αλλά και όλο, σχεδόν, το μήνα Μάρτιο, γιορτάζουμε την εθνική μας παλιγγενεσία και αποτίουμε φόρο τιμής σ’ όλους τους αγωνιστές του ’21, επώνυμους και ανώνυμους, σε στεριά και θάλασσα. Στεκόμαστε όμως, με σεβασμό, για την προσφορά και συμμετοχή των αδελφών, Ελλήνων της Διασποράς, στο μεγάλο ξεσηκωμό του γένους των Ελλήνων.

Υποκλινόμαστε στην καθοριστική και πολύτιμη εθνεγερτική δύναμη, ενίσχυση και στήριξη του Μεγάλου Αγώνα του Έθνους, από τους, όπου γης, Απόδημους Έλληνες.

Αυτούς – τους Έλληνες της Διασποράς – που αποτελούν, την «Ελλάδα του Εξωτερικού» ή όπως, χαρακτηριστικά, έλεγε ο αείμνηστος Λεωνίδας Λειβαδάς, εκδότης της εφημερίδας «ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΑΠΟΔΗΜΩΝ», τη «Μεγάλη Ελλάδα της Ελλάδος».

Πολύ περισσότερο, που τα Καλάβρυτα και οι Καλαβρυτινοί, έχουν μεγάλο μερίδιο στη Διασπορά και στον Απόδημο Ελληνισμό, με τους απανταχού της γης Καλαβρυτινούς, που είναι οργανωμένοι στους κατά τόπους πατριωτικούς και ενθικοτοπικούς συλλόγους, σε κάθε χώρα και πόλη του εξωτερικού και όλοι μαζί στην Παγκόσμια Ένωση των Καλαβρυτινών (Π.Ε.ΚΑ).

Ως μια ένδειξη τιμής στον αγώνα των Ελλήνων της Διασποράς, σε κάθε ιστορική περίοδο, για την ελευθερία, την πρόοδο, την ευημερία και την ανάπτυξη της πατρίδας μας, εφέτος, μαζί με το σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας κ. Αμβρόσιο, θα παραβρεθούμε και θα συμμετάσχουμε στις εκδηλώσεις που διοργανώνει ο Σύλλογος Καλαβρυτινών του Σικάγο, για την Εθνική Επέτειο της 25 Μαρτίου 1821.

Από τα ιστορικά και μαρτυρικά Καλάβρυτα, στέλνουμε τους αδελφικούς, πατριωτικούς μας χαιρετισμούς, σ’ όλους τους απόδημους συμπατριώτες μας, τους ευχόμαστε, προσωπική και οικογενειακή υγεία, ευτυχία και κάθε προκοπή και αναφωνούμε:

Τιμή και δόξα στους γνωστούς και άγνωστους αγωνιστές που μας χάρισαν την ελευθερία μας.

Τιμή και δόξα, στους Έλληνες της Διασποράς, για την καθοριστική συμβολή τους στον Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821 και στην Εθνική μας αφύπνιση αλλά και για τη συνεχή και αδιάλειπτη στήριξη που προσφέρουν στην πατρίδα μας.

*Ο Γεώργιος Α. Λαζουράς είναι δήμαρχος Καλαβρύτων. E-mail: lazourasg@gmail.com

Οι βλάχοι ευεργέτες 

Προκαλεί κατάπληξη σε όσους θα προσπαθήσουν να ερευνήσουν τους μεγάλους ευεργέτες και δωρητές του Γένους μας: Θα διαπιστώσει πως όλοι σχεδόν οι Μεγάλοι Ευεργέτες είναι Βλάχοι.

Και αυτή η κατάπληξη είναι που οδήγησε τον (Βλάχο) δημοσιογράφο Νικόλαο Μέρτζο να τονίσει: «Βλάχοι όλοι περίπου οι Μεγάλοι Εθνικοί ευεργέτες πλην του Συγγρού».

Γι αυτό και επιχείρησα να καταγράψω τους μεγαλύτερους Δωρητές του Έθνους και τα πιο σημαντικά μνημεία που έγιναν με τα χρήματα τους.

Επίσης έχω καταγράψει και τους σημαντικότερους Βλάχους αγωνιστές της Επανάστασης του 1821, έναν άλλο τομέα όπου οι μεγάλοι πρωταγωνιστές επίσης ήταν Βλάχοι.

Κλείνοντας την εισαγωγή αυτή, και απλά για να δείξω το μέγεθος της φιλοπατρίας των βλαχόφωνων Ελλήνων αναφέρω τα παρακάτω περιστατικά: Στους δωρητές του Πανεπιστημίου Αθηνών αναφέρεται και το όνομα ενός πάμφτωχου Μετσοβίτη ονόματι Όκας, ο οποίος βρέθηκε νεκρός από το κρύο ένα χειμωνιάτικο βράδυ, και που στο χέρι του κράταγε το πουγγί του με το μοναδικό του τάλιρο μέσα, και ένα σημείωμα που έγραφε: «για τον έρανο του Πανεπιστημίου».

Το τάλιρο αυτό όμως, μαζί με τις εικοσιοκτώ δραχμές ενός άλλου πολύ φτωχού Μετσοβίτη ονόματι Φαφαλά, συγκίνησαν και ευαισθητοποίησαν τόσο πολύ την Αθηναϊκή κοινωνία ώστε να πολλαπλασιαστούν οι δωρεές και να πετύχει ο έρανος για αυτόν τον ιερό σκοπό.Ή την περίπτωση του Ι. Μπάγκα από την Κορυτσά, ο οποίος με πολλές στερήσεις έγινε πλούσιος στην Ρουμανία και σε μεγάλη ηλικία αποφάσισε να μείνει στην Αθήνα.

Αφού δώρισε όλη την περιουσία του στο Ελληνικό κράτος, κράτησε για τον εαυτό του 500 δρχ. τον μήνα, που και αυτές πάντα τις μοιραζόταν με αγωνιστές αγνοημένους από το επίσημο κράτος.

«Εδώ και πενήντα χρόνια οι Βλάχοι δούλεψαν για να γίνουν κάθε μέρα περισσότερο Έλληνες και για να σκορπίσουν γύρω τους την ελληνική πίστη. Υπήρξαν οι μεγαλύτεροι ευεργέτες του Γένους.

Κληροδότησαν τα πιο όμορφα δώρα, έκτισαν για τον ελληνικό λαό τα πιο όμορφα οικοδομήματα, θεμελίωσαν στην Αθήνα τα ομορφότερα φιλανθρωπικά και εκπαιδευτικά κτίρια του ελληνικού κόσμου».

Victor Berard“La Turqie et l’ Hellenisme Contemporain”Paris 1896

Γνωστοί Βλάχοι Εθνικοί Ευεργέτες και Δωρητές είναι:

Αβέρωφ Γεώργιος (1818-1899). Γεννήθηκε στο Μέτσοβο και πέθανε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Απόκτησε με το εμπόριο τεράστια περιουσία την οποία διέθεσε για εθνικούς και κοινωφελείς σκοπούς.

Με χρήματα του εκτός των άλλων που αναφέραμε στην προηγούμενη σελίδα, έγιναν οι ανδριάντες του Ρήγα Φεραίου και του πατριάρχη Αθηναγόρα του Ε΄ που κοσμούν τα προπύλαια του Πανεπιστημίου των Αθηνών.

Διαχειριστή της τεράστιας κληρονομιάς του όρισε την ανιψιά του Μαριγούλα Αβέρωφ, μητέρα του στρατηγού Παπάγου.

Το άγαλμά του βρίσκεται μπροστά από το Παναθηναϊκό Στάδιο.

ΠΡΟΥΓΟΥΜΕΝΟ  ΕΠΟΜΕΝΟ

https://arxaiaithomi.gr/