Αφιέρωμα τους ήρωες της Ελληνικής επανάστασης του 1821 ..22..
- Κων/να Σαραντοπούλου
- Apr 7
- 16 min read
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΒΕΡΩΦ (1818-1899)
Αρσάκης Απόστολος (1792-1874). Γεννήθηκε στη Χοτάχοβα της Ηπείρου, σπούδασε Ιατρική στη Γερμανία και εγκαταστάθηκε στις παραδουνάβιες ηγεμονίες.
ΑΡΣΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ (1792-1824)
Δούμπας Νικόλαος (1830-1900).
Είχε καταγωγή από το Μπλάτσι (Βλάστη) της Μακεδονίας. Μεγαλέμπορος και βουλευτής στη Βιέννη, χάρισε στην πατρίδα του το πρώτο ελληνικό αλληλοδιδακτικό σχολείο το οποίο και συντήρησε με τακτικές επιχορηγήσεις.
Στο σπίτι του Ν. Δούμπα στη Βιέννη ο Γιόχαν Στράους συνέθεσε το μοναδικό αριστούργημα, τον ¨Γαλάζιο Δούναβη¨, τον εθνικό ύμνο της Βιέννης.
Επίσης προς τιμήν του έγραψε το έργο “Dumba Marsch” ο Άντον Κραλ.
Οι δωρεές του Ν. Δούμπα κοσμούν και σήμερα τη Βιέννη, με σπουδαιότερο το ¨Musikvereinsaal¨ το Μέγαρο Μουσικής της Βιέννης δηλαδή, και γι’ αυτό ο κεντρικός δρόμος της Βιέννης μπροστά από το Μέγαρο φέρει σήμερα το όνομά του (Dumba Strasse).
Ο εμπορικός και τραπεζικός οίκος Δούμπα είχε το 1866 τη φίρμα: ¨Fratii M. Dumba, Viena¨.
Η οδός Δούμπα στη Βιέννη προς τιμήν του Νικ. Δούμπα
Δούμπας Στέργιος.
Ο πατέρας του Νικόλαου Δούμπα. Πλούτισε στην Αυστρία από το εμπόριο βαμβακιού. Δώρισε μεγάλα ποσά για εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Επίσης του οφείλουμε τα έργα του Rahl στα Προπύλαια και την στοά του Πανεπιστημίου Αθηνών.
ΔΟΥΜΠΑΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ
Ζάππας Ευάγγελος (1800-1865).
Γεννήθηκε στο Λάμποβο της Βορ. Ηπείρου. Πολέμησε στον αγώνα του 1821 στο Σούλι, στο Μεσολόγγι, στη Γραβιά και αλλού.
Μετανάστευσε στη Ρουμανία όπου έγινε γαιοκτήμονας και πλούτισε.
Άφησε μία τεράστια περιουσία στο Ελληνικό Δημόσιο, αλλά η ελληνική κυβέρνηση δεν μπόρεσε να την παραλάβει γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα να διακοπούν οι διπλωματικές σχέσεις των δύο κρατών.
Ζάππας Κων/νος (1813-1895). Εξάδελφος του Ευαγγ. Ζάππα, μετά το θάνατο του οποίου φροντίζει για την πιστή εκτέλεση της διαθήκης του.
Υλοποιώντας με τον καλύτερο τρόπο το κληροδότημά του, έχτισε το Ζάππειο Μέγαρο και τους κήπους του Ζαππείου.
Ίδρυσε επίσης διάφορα σχολεία και ιδρύματα, όπως επίσης και τα περίφημα Ζάππεια εκπαιδευτήρια της Κωνσταντινούπολης.
Στο έθνος κληροδότησαν τόσο απέραντα κτήματα στις Ηγεμονίες, ώστε η Ρουμανία προσέφυγε στο Διεθνές Δικαστήριο με το αιτιολογικό ότι χάνει μεγάλο μέρος της επικρατείας της.
ΖΑΠΠΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
Ποστολάκας Δημήτριος. Γεννήθηκε στο Μέτσοβο. Από τους ιδρυτές και πρώτος ευεργέτης της Εθνικής Βιβλιοθήκης.
Σίνας Γεώργιος (1783-1856).
Μεγάλος εθνικός ευεργέτης από τη Μοσχόπολη της Βορ. Ηπείρου.
Απέκτησε τεράστια περιουσία από το εμπόριο βαμβακιού, και επίσης ίδρυσε ατμοπλοϊκές εταιρείες, σιδηροδρομικές εταιρείες, κλπ. Διορίστηκε γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Βιέννη.
Ο Γεώργιος Σίνας δανείζει την Αυστριακή κυβέρνηση όταν η Αυστροουγγαρία κατά τους πολέμους του Ναπολέοντα είχε εξαντληθεί οικονομικά, και έτσι αποφεύγεται η οικονομική κατάρρευση της Αυστροουγγαρίας.
Επίσης δωρίζει μεγάλη ποσότητα χρυσού στη νεοϊδρυθείσα Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.
Δωρίζει ποσά στην νέα πρωτεύουσα της Ελλάδος την Αθήνα και χτίζεται στο Λόφο των Νυμφών το Αστεροσκοπείο, χρηματοδοτεί την Μητρόπολη Αθηνών, το Οφθαλμιατρείο, το Αμαλίειο ορφανοτροφείο κλπ.
Στην Βιέννη έχτισε το ναό της Αγίας Τριάδος για τους εκεί Έλληνες.
Ο ίδιος ενισχύει την ιδιαίτερη πατρίδα του τη Μοσχόπολη, ακόμη και την Κοινότητα των Αμπελακίων που τα οικονομικά της κατατεθειμένα στην Τράπεζα της Βιέννης είχαν εκμηδενισθεί.
Αγοράζει μεγάλες εκτάσεις στην Ουγγαρία. Σε εκτάσεις δικές του είναι χτισμένο σήμερα το ελληνικό χωριό Μπελογιάννης κοντά στα σύνορα με την Αυστρία.
Ακόμη χρηματοδοτεί και εκμεταλλεύεται για μακρό χρονικό διάστημα την γέφυρα πάνω από τον Δούναβη που ενώνει τη Βούδα με την Πέστη και που σήμερα ακόμη δεσπόζει επιβλητικά στη σύγχρονη Βουδαπέστη.
Για όλα αυτά του απονέμεται ο κληρονομικός τίτλος του «Βαρώνου της Αυστρίας και της Ουγγαρίας».
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΙΝΑΣ (1783-1856)
Σίνας Σίμωνας (1810-1876).
Γιος του Γεωργίου Σίνα, εξαιρετικά μορφωμένος και ελληνολάτρης.
Σπούδασε φιλοσοφία, ιστορία και πολιτική οικονομία.
Συμπλήρωσε τον εξοπλισμό του Αστεροσκοπείου, οικοδόμησε την Ακαδημία της Βουδαπέστης, τελείωσε τον ορθόδοξο ναό της Αγ. Τριάδος στη Βιέννη, την Ιερά Μητρόπολη Αθηνών, και δώρησε το μέγαρο στο οποίο οικοδομήθηκε το Πολυτεχνείο της Βιέννης.
Αποκορύφωμα των δωρεών του Σίμωνα Σίνα αποτελεί η ανέγερση του νεοκλασικού μεγάρου της (Σιναίας) Ακαδημίας που μέχρι σήμερα κοσμεί την Αθήνα.
Είναι χαρακτηριστικές οι περιγραφές των ξένων περιηγητών που επισκέπτονται την Αθήνα σχετικά με το κτίσμα.
Χαρακτηριστικά είναι τα απομνημονεύματα του Γερμανού Ed. Engel στο βιβλίο του (Griechische Fruhlingstage, Δρέσδη 1887) όπου μεταξύ των άλλων αναφέρει ότι :«…Με τη Σιναία Ακαδημία, η νεότερη Αθήνα προκαλεί τη ζηλοτυπία όλων των πόλεων του κόσμου και ότι για ένα τέτοιο αρχιτεκτονικό καλλιτέχνημα θα χαίρονταν και οι Αθηναίοι του 5ου π. χ. αιώνα…»
Ο ΒΑΡΟΝΟΣ ΣΙΝΑΣ ΣΙΜΩΝΑΣ (1810-1876)
Είναι χαρακτηριστική η επιστολή του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια που τον Μάιο του 1830 εκφράζει την ευγνωμοσύνη της Ελληνικής Πολιτείας προς τον Σίμωνα Σίνα και τους Γραικόβλαχους της Βιέννης για τις μεγάλες δωρεές προς το έθνος.
Επιστολή του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδος Ι. Καποδίστρια προς τον Σίμωνα Σίνα, με το οποίο τον ευχαριστεί για τις προσφορές του προς το Έθνος.
Στουρνάρας Νικόλαος (1806-1853). Ευεργέτης από το Μέτσοβο.
Με τα 100.000 τάλιρα που άφησε στη διαθήκη του «για τη σύσταση Πολυτεχνείου στην Ελλάδα», καθώς και με χρήματα του Τοσίτσα και του Γ. Αβέρωφ κτίστηκε το Πολυτεχνείο Αθηνών.
Με την ίδια διαθήκη άφησε 300.000 τάλιρα για σχολεία στο Μέτσοβο και στην Αλεξάνδρεια.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ (1806-1853)
Τοσίτσας Μιχαήλ (1787 – 1856).
Ευεργέτης από το Μέτσοβο. Απέκτησε τεράστια περιουσία στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου την οποία διέθεσε για εθνικούς σκοπούς.
Ίδρυσε σχολείο, εκκλησία και νοσοκομείο στην Αλεξάνδρεια, και σχολείο και στο Μέτσοβο.Στη διαθήκη του άφησε μεγάλα ποσά για το Πανεπιστήμιο, το Αρσάκειο, το Πολυτεχνείο και άλλα ιδρύματα.
ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΣΙΤΣΑΣ (1787-1856)Μεγάλος ευεργέτης, πρόξενος της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια
Τοσίτσας Θεόδωρος.
Νεώτερος αδελφός του Μιχ. Τοσίτσα.
Απέκτησε και αυτός τεράστια περιουσία στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.
Μετά την απελευθέρωση γύρισε στην Ελλάδα όπου δώρισε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του σε ιδρύματα.
Τοσίτσας Μιχαήλ (1885 – 1950). Ευεργέτης από το Μέτσοβο εγγονός του εθνικού ευεργέτη Μιχ. Τοσίτσα.
Έζησε στην Ελβετία και διέθεσε την τεράστια περιουσία του για κοινωφελή έργα στο Μέτσοβο και στην Ήπειρο.
Για τον σκοπό αυτό όρισε τον Ευάγγελο Αβέρωφ να γίνει ο εκτελεστής της περιουσίας του και τον υιοθέτησε.
Από τότε ο Αβέρωφ απέκτησε και το επώνυμο του ευεργέτη του και ονομάζεται Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας.
Το ίδρυμα Τοσίτσα αποπεράτωσε πάνω από 107 σχολεία μόνο στην Ήπειρο.
Ο ΒΑΡΟΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΣΙΤΣΑΣ (1885-1950)
Μπέλλιος Κωνσταντίνος (1772-1837)
Έμπορος και τραπεζίτης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και στη Βιέννη. Βαρόνος της Αυστροουγγαρίας.
Φιλικός και πολεμιστής του Ιερού Λόχου κατά την Εθνεγερσία και χρηματοδότης του Αλεξάνδρου Υψηλάντη.
Μέγας Εθνικός ευεργέτης.
Ίδρυσε τον οικισμό Νέα Πέλλα της Αταλάντης όπου εγκαταστάθηκαν οι Μακεδόνες εθνικοί αγωνιστές του 1821.
Δώρισε το νοσοκομείο «Η Ελπίς» στο Δήμο Αθηναίων και την τεράστια βιβλιοθήκη του στην Εθνική Βιβλιοθήκη για τη Μακεδονία.
Κληροδοτήματά του σπουδάζουν ακόμη νέους Μακεδόνες.
Γκαρμπολάς Σοφοκλής (1833-1911).
Λόγιος από την Κρανιά Ολύμπου. Ίδρυσε στη Θεσσαλονίκη την πρώτη ελληνική εφημερίδα «Ερμής».
Προσέφερε μεγάλες εθνικές υπηρεσίες και όλη την περιουσία του στη Μακεδονία.
Ιωάννης Ζαν Νίκου (1875-1930).
Αυτοδημιούργητος μεγιστάνας του καπνεμπορίου στις Σκανδιναβικές Χώρες Σουηδία, Νορβηγία και Φιλανδία.
Γενικός Διευθυντής του Σουηδικού Μονοπωλίου Καπνού και ιδρυτής της πρώτης καπνοβιομηχανίας τσιγάρων στη Σουηδία.
Ουδέποτε λησμόνησε την γενέτειρά του Νυμφαίο, όπου κάθε χρόνο επέστρεφε και αφιέρωσε μεγάλες δωρεές.Αποκατέστησε τον ναό του πολιούχου Αγίου Νικολάου, άνοιξε τον πρώτο αυτοκινητόδρομο και ανήγειρε την μνημειώδη ¨Νίκειο Σχολή¨. Εθνικός ευεργέτης, και προσωπικός φίλος του Ελευθέριου Βενιζέλου.Τιμήθηκε από την πατρίδα Ελλάδα με τα ανώτατα παράσημα.
Πέθανε στην Στοκχόλμη όπου ετάφη σε τάφο που ο ίδιος είχε παραγγείλει με πλήρη αναπαράσταση του Θόλου των Δελφών.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΑΝ ΝΙΚΟΥ
Σταύρου Γεώργιος (1795-1869).
Δημιουργός της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας. Προερχόταν από Γιαννιώτικη οικογένεια εμπόρων και εργάστηκε αρχικά στον εμπορικό οίκο του πατέρα του στη Βιέννη, ενώ παράλληλα μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία.
Ο Καποδίστριας εκτιμώντας τις οικονομικές γνώσεις του Σταύρου, του ανέθεσε τη συγκρότηση του Υπουργείου Οικονομικών και τη σύσταση μίας τράπεζας καθαρά ελληνικής.
Η ιδέα της τράπεζας αυτής συνάντησε τη σφοδρή αντίδραση των Άγγλων κυρίως, που επιθυμούσαν με την “Ιονική” των Επτανήσων να ελέγχουν την ελληνική οικονομία.
Ύστερα από τρομερές δυσκολίες, στις 18-3-1841, ψηφίστηκε ο νόμος για την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Διευθυντής ανέλαβε ο Σταύρου, ο οποίος τη διεύθυνε επί 27 χρόνια.
Ο Σταύρου με τη διαθήκη του διέθεσε ολόκληρη την περιουσία του για την ίδρυση και συντήρηση Ορφανοτροφείου στα Γιάννενα και νοσοκομείου στην Πάρνηθα.
ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (1795-1869)
Άλλοι Επιφανείς Βλάχοι:
Γεώργιος Σβαρτς (Μαύρος) (1738-1800).
Έμπορος από την Μοσχόπολη εγκατεστημένος στη Βιέννη.
Ίδρυσε στα Αμπελάκια και διηύθυνε την περίφημη Συντροφιά που υπήρξε ο πρώτος στην Ευρώπη οργανωμένος αγροτοβιομηχανικός και εμπορικός συνεταιρισμός στον οποίο είχαν συσσωματωθεί οι παραγωγοί αγρότες, οι εργάτες, οι κεφαλαιούχοι και οι έμποροι.
Η ¨Συντροφία Αμπελακίων¨ παρήγαγε, έβαφε και εμπορευόταν νήματα με ανεξίτηλη φυσική βαφή ντόπιας παραγωγής και κατέκτησε τις μεγάλες αγορές σε Ανατολή και Δύση.
Το πραγματικό του όνομα ήταν Λάιος.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΒΑΡΤΣ (ΜΑΥΡΟΣ) (1738-1800)
Σωτήριος Βούλγαρης (1857-1932).
Αργυροχρυσοχόος από τους Καλαρρύτες. Μαζί με τον ομότεχνό του Τάκη Κρέμο από το Νυμφαίο, άσκησαν την τέχνη τους στην Ιταλία.
Ο Σωτήριος Βούλγαρης, εργαζόμενος πολύ σκληρά και με μεγάλη ευφυΐα, θεμελίωσε και ανέπτυξε από το 1910 τα φημισμένα κοσμηματοπωλεία ¨Bulgari¨, με έδρα τη Ρώμη.
Οι γιοι του αναδείχθηκαν κοσμηματοπώλες των ¨Βασιλέων του Κόσμου¨ κατά τον Μεσοπόλεμο. Τα κοσμηματοπωλεία Bulgari, με έργα εξαιρετικής τέχνης και αμύθητης αξίας εξελίχθηκαν σε παγκόσμια αυτοκρατορία.Κατά τον Β” Παγκόσμιο Πόλεμο τα εγγόνια του χρησιμοποίησαν την πολιτική επιρροή που είχαν αποκτήσει στη Ρώμη αποτρέποντας σχέδιο των ιταλικών και αλβανικών αρχών κατοχής για την εκτέλεση ελλήνων προκρίτων της Ηπείρου.
Ιωάννης Κωλέττης (1774-1847). Ήταν ιατρός και σύμβουλος του Αλή Πασά.
Μέλος της Φιλικής Εταιρίας και πρωταγωνιστής του Αγώνα της Παλιγγενεσίας.
Ήταν ο πρώτος συνταγματικός Πρωθυπουργός της Ελλάδος.
Πατέρας της Μεγάλης Ιδέας.
Σπυρίδων Λάμπρος (1851-1919). Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ο μεγαλύτερος μεσαιωνολόγος και ιστοριοδίφης της Νεότερης Ελλάδας.
Με τους αδελφούς του ίδρυσαν την Αρχαιολογική Εταιρία Αθηνών και τον φιλολογικό σύλλογο «Παρνασσός».
Δώρισαν επίσης τις πολύτιμες συλλογές τους στο Εθνικό Νομισματικό Μουσείο κατά την ίδρυσή του.
Διετέλεσε και πρωθυπουργός της Ελλάδος.
ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΛΑΜΠΡΟΣ (1851-1919)
Κωνσταντίνος Σμολένσκης (1843-1915).
Ως συνταγματάρχης του Ελληνικού Στρατού κατά τον ατυχή πόλεμο του 1897 είναι ο μόνος που αντιστάθηκε και νίκησε τους Τούρκους στη Θεσσαλία υπερασπιζόμενος το Βελεστίνο και έγινε θρύλος.
Διετέλεσε επανειλημμένα υπουργός των Στρατιωτικών και Βουλευτής.
Η οικογένειά του κατέφυγε από τη Βόρεια Ήπειρο (Μοσχόπολη), στο Σμόλενσκ της Πολωνίας, από όπου πήρε την επωνυμία Σμολένσκη.
Ο πατέρας του εγκατέλειψε το Σμόλενσκ και πολέμησε εθελοντής στον Αγώνα του ΄21.
Νικόλαος Σπαθάρης. Εκπληκτικής ακτινοβολίας Βλάχος θεωρείται και ο Νικόλαος Σπαθάρης, του οποίου η ιδιόχειρη αυτοβιογραφία σε άπταιστη ελληνική γλώσσα φυλάσσεται στη Βιβλιοθήκη της Οξφόρδης.
Φέρεται δε και με την επωνυμία Milescu μετά την αποδημία της πατρικής οικογένειας του στη Μολδαβική περιοχή Milesti.
Σπουδάζει στη Μεγάλη του Γένους Σχολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Γίνεται διάσημος ελληνιστής.
Δραστηριοποιείται στη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού βιβλίου στην ανατολική Ευρώπη.
Διαπρέπει ως διπλωμάτης διεθνούς κύρους, ο οποίος επέτυχε την πρωτοφανή για την εποχή σύνδεση Μόσχας – Πεκίνου, Ευρώπης – Ασίας, και χαρακτηρίζεται «Homo Universalis».
Έσωσε την Ευρώπη κατά την πολιορκία της Βιέννης το 1683 παραδίδοντας τα πολεμικά σχέδια των επιτιθεμένων Οθωμανών στους αμυνομένους, πολιορκημένους, οι οποίοι καλά πληροφορημένοι απώθησαν τους εχθρούς και απέφυγαν τον εξισλαμισμό.
Ιωάννης Κωττούνικος (1577-1658). Από την Βέροια. Αφού με μεγάλη επιτυχία επιδόθηκε στις ιατρικές σπουδές στο πανεπιστήμιο της Πάδοβας, συνάμα δε, εκλέχθηκε καθηγητής της φιλοσοφίας και των ελληνικών γραμμάτων.
Παράλληλα τον απασχόλησε σοβαρά η προσέλκυση σπουδαστών από τον απανταχού Ελληνισμό εξασφαλίζοντάς τους στέγη και τροφή στο Κωττοννιανό Κολέγιο ή Κωττούνιο Κολέγιο ή Ελληνομουσείο, οικοτροφείο, που ανέθρεψε εκλεκτούς διδασκάλους της Μεγάλης του Γένους Σχολής του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Μίχας εφένδης Τσίρλης. Αυτοδημιούργητος γαιοκτήμονας και έμπορος βαμβακιού της Αιγύπτου.
Μέγας ευεργέτης και προστάτης των Ελληνικών Γραμμάτων στην Μακεδονία.
Μεταξύ άλλων ανήγειρε στη γενέτειρά του (το Νυμφαίο), και κόσμησε τον ναό του πολιούχου Αγίου Νικολάου (1867), και το Παρθεναγωγείο το οποίο και συντηρούσε.Για τις μεγάλες ευεργεσίες του τιμήθηκε από την Πατρίδα Ελλάδα με τα ανώτατα Παράσημα, και με τον τίτλο του επιτίμου Συνταγματάρχου του Οθωμανικού Στρατού από τον Σουλτάνο, που του δώρησε ολόχρυσο σπαθί.
Ανέπτυξε μεγάλη εθνική δράση και γι” αυτό το αρχοντικό έχει ανακηρυχθεί επίσημα ως ¨Στρατηγείο του Μακεδονικού Αγώνα¨.
ΜΙΧΑΣ ΕΦΕΝΔΗΣ ΤΣΙΡΛΗΣ
Ιωάννης Μανάκιας (1868-1954) & Μιλτιάδης (1878-1964).
Με καταγωγή από την Αβδέλλα Γρεβενών οι αδελφοί Μανάκια ήταν φωτογράφοι, και οι πρώτοι κινηματογραφιστές σε όλα τα Βαλκάνια (από το 1907).
Άρχισαν την καριέρα τους στα Ιωάννινα το 1898, και από το 1905 συνέχισαν στο Μοναστήρι.
Για πάνω από 66 χρόνια κατέγραψαν με το φωτογραφικό και κινηματογραφικό τους φακό την καθημερινή ζωή και το κοινωνικο-πολιτικό γίγνεσθαι μιας ολόκληρης εποχής, αφήνοντας 70 ταινίες – ντοκουμέντα μεγάλης ιστορικής αξίας (Μακεδονικός Αγώνας, Βαλκανικοί πόλεμοι, Α΄ Παγκ. Πόλεμος).
Η φίρμα τους ήταν «Μανάκια, Βαλκάνια». Δυστυχώς το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου τους βρίσκεται στα Σκόπια.
Ο Μιλτιάδης Μανάκια με την κινηματογραφική του μηχανή
Βλάχα πλέκει δίπλα στη σαρμανίτσα (η βλάχικη κούνια)Βραβευμένη φωτογραφία των αδελφών Μανάκια
Δωρεές βλάχων ευεργετών
(Αβερώφειο) Γυμνάσιο Μετσόβου. Κτίστηκε με χρήματα του Γεωργίου Αβέρωφ στην ιδιαίτερη πατρίδα του.
(Αβερώφειο) Παναθηναϊκό στάδιο Αθηνών. Αναμαρμαρώθηκε από τον Γεώργιο Αβέρωφ το 1895, ο οποίος προσέφερε συνολικά 2.000.000 χρυσά φράγκα και χάρη στον οποίο έγινε δυνατό να διοργανωθούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1896.
Αβερώφειος Γεωργική Σχολή Λάρισας. Δώρο προσφορά του Γεώργιου Αβέρωφ στην πόλη της Λάρισας το 1911.
Αβερώφειος Σχολή (Γυμνάσιο) Αλεξάνδρειας. Ιδρύθηκε από τον Γεώργιο Αβέρωφ (περιελάμβανε Δημοτικό, Γυμνάσιο και Παρθεναγωγείο).
Αβερώφειος Σχολή Ευελπίδων Αθηνών. Όλο το συγκρότημα των κτιρίων έγινε με δωρεά του Γεωργίου Αβέρωφ.
Φυλακές Αβέρωφ. Κτίστηκαν από τον Γ. Αβέρωφ (1896) και αρχικά προορίζονταν για τους ανήλικους.
Ωδείο Αθηνών. Άλλη μία προσφορά του Γεωργίου Αβέρωφ.
Θωρηκτό «Γ. Αβέρωφ». Θωρακισμένο καταδρομικό το οποίο ναυπηγήθηκε (1909-1911) στην Ιταλία με κληροδότημα 2.500.000 χρυσών φράγκων του Γεωργίου Αβέρωφ. Σήμερα αποτελεί εθνικό μνημείο – μουσείο.
Αρσάκειο – Ελληνικό Εκπαιδευτήριο θηλέων. Έγινε από τον Απόστολο Αρσάκη.
Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Ιδρύθηκε από τον Γεώργιο Σταύρου.
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθηνών. Έργο των Μετσοβιτών Γεωργίου Αβέρωφ, Νικολάου Στουρνάρα και Μιχαήλ Τοσίτσα (1878).
Ζάππειο Μέγαρο Αθηνών. Κτίστηκε από τον Κων/νο Ζάππα ο οποίος ήταν εκτελεστής του κληροδοτήματος του Ευαγγέλου Ζάππα, σε σχέδια Ευαγγέλου Ζάππα (1874-1888). Ξεπέρασε τα 2 εκατομμύρια δραχμές εκείνης της εποχής.
Ακαδημία Αθηνών. Κτίστηκε με δαπάνες αποκλειστικά του Σίμωνα Σίνα. Θεωρήθηκε ως ¨ένα από τα λαμπρότερα δημόσια οικοδομήματα όλης της Ευρώπης¨.
Αστεροσκοπείο Αθηνών. Κτίστηκε και εξοπλίστηκε το 1842-1846 με έξοδα του Γεωργίου Σίνα. Ήταν ένα από τα πιο σύγχρονα στην Ευρώπη εκείνη την εποχή.
Μητροπολιτικός Ναός Αθηνών. Κτίστηκε με δαπάνες του μεγάλου ευεργέτη Γ. Σίνα.
Τοσίτσειο Παρθεναγωγείο Αθηνών. Ιδρύθηκε από το Μιχαήλ Τοσίτσα.
Φοιτητική Εστία Μιχαήλ Τοσίτσα. Κτίστηκε από το Μιχαήλ Τοσίτσα στην Κάτω Κηφισιά και παρέχει δωρεάν στέγη σε φοιτητές του νομού Ιωαννίνων.
Σε αυτή τη σελίδα θα βρείτε τις βιογραφίες 50 από τις σημαντικότερες μορφές της Επανάστασης του 1821, Έλληνες και Φιλέλληνες ξένους, των ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας και των μεγάλων Δασκάλων του Γένους.
Επιμέλεια: ΜΟΣΧΟΒΟΥ ΑΝΝΑ (ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ)
Μεγάλοι ευεργέτες του 1821 στο σύνδεσμο παρακάτω πληροφορίες
Βιογραφικά αγωνιστών της επανάστασης
Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΟΥ 1821 ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΟΛΥΜΠΙΑΟΙ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΕΣΕπιμέλεια: ΜΟΣΧΟΒΟΥ ΑΝΝΑ (ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ)
Αν υπάρχουν διαφωνίες για τα στοιχεία, ή παρέλειψα κάποιους, θα παρακαλούσα να με ενημερώσουν.
Στο αφιέρωμα δεν έχω βάλει την αχαριστία και την συμπεριφορά των ευγερτηθέτων απέναντι στους ΗΡΩΕΣ μας, θα το κάνω σε επόμενο αφιέρωμα.
θα παρακαλέσω τους αναγνώστες αν ξέχασα κάποιον να μου το στείλουν να το συμπεριλάβω!
σήμερα 29-3-2021 έπεσε στα χέρια μου και αυτό.
Munchen, υπάρχει ένας τάφος με το όνομα Λεωνίδας Ανδρούτσος
Maria Fragkou
Μέσα στο παλιό νεκροταφείο της πόλης του Μονάχου, Alter Sudlicher Friedhof – Kapuziner Str., 80469 Munchen, υπάρχει ένας τάφος με το όνομα Λεωνίδας Ανδρούτσος, όπου είναι θαμμένος ο γιος του ήρωα του 1821 Οδυσσέα Ανδρούτσου.
Κάποια μέρα ο πρόεδρος του συλλόγου «Λόγου, Τέχνης και ελληνικού πολιτισμού της Βαυαρίας» Χρήστος Χατζησπυρίδης, διάβασε γι΄αυτόν τον τάφο και μαζί με την γυναίκα του Γεωργία έψαξαν και τον βρήκαν χορταριασμένο και παρατημένο.
Τον περιποιήθηκαν, καθιέρωσαν ετήσιο μνημόσιο μέσω του συλλόγου για τον άγνωστο γιο του Ήρωα και διηγήθηκαν την ιστορία του:
Γεννήθηκε το 1824 στις Λιβανάτες Φθιώτιδας από τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και την γυναίκα του, Ελένη Καρέλη. Βαφτίστηκε Λεωνίδας προς τιμήν του ήρωα της Μάχης των Θερμοπυλών.
Όταν δολοφονήθηκε ο υπερήφανος Σταυραετός της Ρούμελης Οδυσσέας Ανδρούτσος, την νύχτα 4 προς 5 Ιουνίου 1825, η γυναίκα του Ελένη Καρέλη – Ανδρούτσου και ο γιος του Λεωνίδας, μόλις ενός έτους, βρέθηκαν σε τραγική κατάσταση.
Είχαν να αντιμετωπίσουν από την μιά την απειλή της ζωής τους αφού ο Ι. Γκούρας έπειτα από εντολή του Κωλέττη, είχε οργανώσει αποσπάσματα, τα οποία έψαχναν να τους βρουν και να τους δολοφονήσουν καί από την άλλη την φτώχεια και την ανέχεια.
Ο άτυχος ήρωας Οδυσσέας Ανδρούτσος, είχε διαθέσει όλη του την περιουσία, για τον Ιερό Αγώνα του Γένους και με δικά του χρήματα είχε οχυρωθεί η Ακρόπολη της Αθήνας.
Αλλά τι τραγική ειρωνία, το 1825 σ’ αυτό το φρούριο τον βασάνισαν (στόν Πύργο διπλα από τα Προπύλαια) και πέταξαν κάτω από τον Πύργο της Ακρόπολης το νεκρό του σώμα.
Έτσι μητέρα και γιος αναγκάστηκαν να κρύβονται σε σπίτια φίλων και σε σπηλιές, κατατρεγμένοι και φτωχοί.
Βασιλιάς στη Βαυαρία ήταν τότε ο φιλέλληνας Λουδοβίκος ο Α’, ο οποίος συγκινήθηκε από το δράμα της οικογένειας τού ήρωα και αποφάσισε να προστατέψει τον μικρό Λεωνίδα και την μητέρα του.
Έτσι λοιπόν τους κάλεσε στην Βαυαρία και τους φιλοξένησε στο παλάτι του.
Το μέλλον για τον μικρό Λεωνίδα ήταν πλέον λαμπρό, ο Λουδοβίκος τον είχε σαν γιο του και τον μεγάλωνε με τους καλύτερους δασκάλους.
Όμως δυστυχώς, η επιδημία χολέρας που θέριζε εκείνη την εποχή, δεν έκανε διάκριση σε κανένα, ούτε στον γιο του ήρωα, ούτε στον ευνοούμενο τού Βασιλιά.
Ο Λεωνίδας πέθανε στα δώδεκά του χρόνια, χτυπημένος από την φοβερή αρρώστια στις 11 Δεκεμβρίου 1836.
Ο Λουδοβίκος τον έθαψε με τιμές και κατέθεσε ένα ποσό στην τράπεζα, με την εντολή, να γίνεται η συντήρηση του τάφου, από τους τόκους των χρημάτων.
Μεσολάβησαν όμως τα γεγονότα του παγκοσμίου πολέμου, χάθηκαν τα χρήματα και ο μικρός Λεωνίδας ξεχάστηκε!
Στο ταφικό μνημείο του Λεωνίδα Ανδρούτσου χαράχτηκε δίγλωσση επιγραφή του φιλέλληνα ουμανιστή Θείρσιου στα ελληνικά και γερμανικά.
Εκτός από τα προσωπικά στοιχεία και την ιστορία του μνημείου, φέρει την εξής επιγραφή:
«Ειμί θάλος πολυανθές, υπ’ ανδρών βλαστέν αρίστων,οίτινες αντ’ αρετής έργ οδυνηρά πάθον.
Τον δε πάππον ελών νηλεώς εφόνευσ ο τύραννος,ου βία αλλά δολω, φάρμακα λυγρά διδούς.
Τον δ ου γεννητήρα, τον εν πολέμοις αδάμαστον, εχθροδαποί πύργον κρήμνισαν εκ μεγάλου.
Μήτηρ δε, η Παρνασσού ενί σπηλαίοις μ’έτικτεν,ενθάδε δωδεκάτη κλαύσεν αποφθίμενον»
Η μετάφραση στα νέα ελληνικά:
“Είμαι ένας μικρός θάμνος με πολλά άνθη, που με φύτεψαν με στοργή ξεχωριστοί άνθρωποι, οι οποίοι αντί για αγάπη, δόξα και τιμές, έπαθαν φοβερά δεινά.
Τον δοξασμένο παπού μου τον κυνήγησε και τον σκότωσε ο τύρανος Τούρκος που τον ξεγέλασε με τεχνάσματα και τον δηλητηρίασε.
Τον πατέρα μου, τον φοβερό και αδάμαστο πολεμιστή, αδερφικά ελληνικά χέρια, τον πέταξαν από τον ψηλό Πύργο της Ακρόπολης και τον σκότωσαν.
Η μητέρα μου, που με γέννησε στο απρόσιτο σπήλαιο του Παρνασσού, απαρηγόρητη με θρηνεί, εμένα το άτυχο παιδί της.
Κλάψε μητέρα κλάψε.
………………….
Έλληνες, ρωμιοί και Φαναριώτες
«Στο μεσαίωνα κάθε συνειδητός δεσμός ανάμεσα στον ελληνικό λαό και στην αρχαία Ελλάδα είχε λείψει. Έλλην σήμαινε τον ειδωλολάτρη και τίποτε άλλο.. Οι ίδιοι ήταν Ρωμιοί, Γραικοί, Χριστιανοί, μια φορά όχι Έλληνες», γράφει ο Ι. Θ. Κακριδής.
Ο πρωτεργάτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού Κωνσταντίνος Κούμας (1777-1836), περιγράφοντας συνοπτικά την κατάσταση των Ελλήνων υπό το Οθωμανικόν σκήπτρον (διαδόχου της υποκάτω των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων καταστάσεως), τονίζει ιδιαιτέρως τον ρόλο του Πατριαρχείου εις την ακλόνητον υπακοήν εις την εξουσίαν, ως ένα εκ των δύο κυριότερων καθηκόντων του.
Το καθεστώς αυτό προέκυψε σύμφωνα με τα προνόμια («Πατριάρχευε επ’ ευτυχία και έχε την φιλίαν ημών εν οίς θέλεις, έχων πάντα τα σά προνόμια, ως και οι προ σού πατριάρχαι είχον») που ο Μωάμεθ Β’ παραχώρησε προς τον μοναχό Γεώργιο Κουρτέση, χρίζοντάς τον πρώτο υπότουρκο Πατριάρχη των Ρωμιών.
Ο επικεφαλής των λεγομένων «ανθενωτικών» Κουρτέσης, περισσότερο γνωστός ως Γεννάδιος Σχολάριος, ήταν ορκισμένος εχθρός του Γεωργίου Πλήθωνος Γεμιστού, αλλά φίλος και δάσκαλος (της ελληνικής γλώσσας) του Μωάμεθ Β.’
Τα προνόμια ήταν το αντάλλαγμα για την παράδοση της «βασιλευούσης» (…) «διότι ο Μωάμεθ διά μόνης βυζαντινής προδοσίας γενόμενος κύριος της Πόλεως», γράφει ο Κωνσταντίνος Σάθας (1894) και συνεχίζει: «Ο αναγιγνώσκων τους δύο επί τη αλώσει λόγους του πατριάρχου Γενναδίου Σχολαρίου, αισθάνεται αληθή φρικίασιν, ακούων τον μέγαν ένοχον κυνικώς εξιστορούντα πως οι περί αυτόν αληθείς και θεόπνευστοι χριστιανοί συνήρχοντο εν τω παλατίω του πένητος βασιλέως και επρόβαλλον τούτω την εις τους Τούρκους παράδοσιν, επί τη επιδείξει ιερών χρησμών τούτο κελευόντων, ατυχώς οι χρησμοί ούτοι διεσώθησαν μετά του ονόματος αυτού του πλαστουργήσαντος αυτούς, Γενναδίου του Σχολαρίου»!
Είναι γνωστό ότι ο Σχολάριος, αν και ελληνόφωνος, δήλωνε χριστιανός και όχι Έλλην («Έλλην ών τη φωνή, ουκ αν ποτέ φαίην Έλλην είναι, διά το μην φρονείν ως εφρόνουν ποτέ οι Έλληνες, άλλ’ από της ιδίας μάλιστα θέλω ονομάζεσθαι δόξης. Και εί τις εροιτό με τις ειμί, αποκρινούμαι χριστιανός είναι»).
Και όπως ομολογεί το 1933, ο βυζαντινολόγος, Ακαδημαϊκός & Υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση Πλαστήρα (1945), Κωνσταντίνος Άμαντος (1874-1960) «..εις την Ανατολήν.. το κράτος λέγεται και είναι ρωμαϊκόν κατ’αρχάς (βυζαντινόν ωνομάσθη εις τους νεωτέρους χρόνους), οι δε Έλληνες της Ανατολής χριστιανοί με υπερηφάνειαν ονομάζονται Ρωμαίοι (ρωμιοί), αφού έπρεπε να διακρίνονται από τους «εθνικούς» ομοεθνείς των.
Το όνομα δηλαδή Έλληνες κατήντησε θρησκευτικόν και ελέγετο περι μη χριστιανών, και αν ακόμη ούτοι ήσαν Σαρακηνοί.»
Ο Κούμας, λοιπόν, δίδοντας τον ορισμό και την προέλευση του ονόματος «ρωμιός» (Ρωμαίος), που χρησιμοποιεί η Εκκλησία της Ανατολής, αναφέρεται στην προνομιούχο κάστα των λεγόμενων Φαναριωτών, οι οποίοι ονομάσαντες εαυτούς το περίβλεπτον γένος των Ρωμαίων, καθώς και στην απέχθεια αυτών προς το εθνικό όνομα των Ελλήνων (βλασφημίαν ήκουαν, αν τους ωνόμαζέ τις Γραικούς ή Έλληνας), η οποία συνεχίζεται εισέτι.
Γράφει ο Κούμας:
«Εντελής περιγραφή των Ελλήνων, αφού υπετάχθησαν εις το Οθωμανικόν σκήπτρον, είναι πράγμα αδύνατον.
Ουδέ ποία ήτο η κατάστασίς των υποκάτω των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων εξεύρομεν εντελώς, πολύ πλέον αφού το σκότος της αμαθείας επυκνώθη από την Ασιανήν δυναστείαν… Ίδαμεν εις την ιστορίαν της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως (Τομ. Ζ΄, σελ. 369), ότι ο δορικτήτωρ έδωκε προνόμια τινά εις τον Πατριάρχην της Κωνσταντινουπόλεως και δι’ αυτού εις όλον το χριστιανικό γένος, και τα ανεκαίνισε μετέπειτα Σολεϊμάννης ο Α’ (Ζ, σελ. 438 Σημ.).
Ο Πατριάρχης έκτοτε εγνωρίζετο και ωνομάζετο από την κυβέρνησιν Κορυφαίος του προκρίτου γένους των Ρωμαίων (Ρωμαίους ονομάζουσιν οι Τούρκοι όλους τους Χριστιανούς υπηκόους των, τους ακολουθούντες τα δόγματα της Ανατολικής Εκκλησίας)… Ούτος δε ανελάμβανε δύω τα πρώτιστα καθήκοντα, να επαγρυπνή εις τους χριστιανούς πρώτον να διατηρώσιν απαρασάλευτον την θρησκεία των, και μετά τούτο ακλόνητον υπακοήν εις την εξουσίαν… Η αυλή λοιπόν του Πατριάρχου εχρειάζετο βοηθούς και λειτουργούς δια να διατάσση πλήθος εκκλησιαστικών και κοσμικών υποθέσεων, και τούτους τόσον πλέον προκομμένους, όσον η βαρβαρότης των χρόνων σπανίως ανέδειχνε ένα γραμματισμένον Πατριάρχην…
Όταν περι της ιζ΄ εκατονταετηρίδος μετετέθη το πατριαρχείον εκ της Παμμακαρίστου εις το μέρος της πόλεως το ονομαζόμενον Φανάριον (Τομ. Ζ΄, σελ. 459), εκατοίκησαν εκεί και οι κληρικοί, και εκ τούτου ωνομάζοντο έπειτα Φαναριώται… Αυτοί ονομάσαντες εαυτούς το περίβλεπτον γένος των Ρωμαίων (βλασφημίαν ήκουαν, αν τους ωνόμαζέ τις Γραικούς ή Έλληνας), δεν ήθελαν να έχουν κοινωνίαν με τους αναξίους της συγγενείας των πραγματευτάς ή τεχνίτας».
Ο Αδαμάντιος Κοραής αντιτιθέμενος σφόδρα στη χρήση του ονόματος «ρωμιός», επισημαίνει στο «Σάλπισμα Πολεμιστήριον»:
«Αδελφοί, φίλοι και Συμπατριώται, Απόγονοι των Ελλήνων, και γενναίοι της ελευθερίας του ελληνικού γένους υπέρμαχοι… έδωκαν και εις εσάς, ώ τέκνα μου, τους Γραικούς, το όνομα των Ρωμαίων, όνομα το οποίον ούτε εις αυτούς πλέον δεν ήρμοζεν, επειδή τα στρατεύματα, αντί γνησίων Ρωμαίων, ύψωναν πολλάκις εις τον αυτοκρατορικόν θρόνον Θράκας, Βουλγάρους, Ιλλυρίους, Τριβαλλούς, Αρμενίους και άλλους τοιούτους τρισβαρβάρους δεσπότας, των οποίων ο ζυγός έγινε τόσον βαρύτερος, όσον και τα φώτα της Ελλάδος ηφανίζοντο εν μετά το άλλο, και οι ταλαίπωροι Έλληνες έχασαν έως και το προγονικών αυτών όνομά, αντί Γραικών ονομασθέντες Ρωμαίοι… για να καταλήξει προτρέποντας: όλοι ομού ενωμένοι, γενναίοι του ελληνικού ονόματος κληρονόμοι, πολεμήσατε γενναίως… αν θέλετε να φανήτε άξιοι των παλαιών Ελλήνων απόγονοι, αν θέλετε να αφήσετε ως εκείνοι, το όνομά σας αείμνηστον εις τους αιώνας των αιώνων. Γένοιτο!»
«Είς πλείστας στιγμάς τού έθνικού βίου» -γράφει ό Πιπινέλης- «οί Φαναριώται ως άνώτεροι ύπάλληλοι τού Τουρκικού κράτους έπαιξαν ρόλον δημίου κατά των έθνικών εξεγέρσεων τής Τουρκοκρατίας. Μαυρογέναι, Μουρούζηδες, Καλλιμάχαι, κλπ. ήσαν πολλοί δραγουμάνοι του στόλου οίτινες είς ποικίλλας περιστάσεις έξετέλεσαν σκληρώς σουλτανικάς άποφάσεις κατά τής Μάνης, τής Ύδρας, κλπ…»
Γιάννης Μπαντέκας (2021).
“Διήγησις επιλεγμένων συμβάντων της Ελληνικής Επαναστάσεως, με κέντρο το βίο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, την κλεφτουριά του Μοριά και τις ιστορικές τους καταβολές”, σελ. 75-77.
από το Συλλογικό Έργο: Δεκάξι Αιώνες Υπόδουλο Έθ
Άγνωστοι ΗΡΩΕΣ της Επαναστασης.
Η εξοδίτισσα του Μεσολογγίου η Ελένη Στάϊκου.
Τη νύχτα της Εξόδου, ντύθηκε με αντρικά ρούχα και μαζί με τον πατέρα της, Ζαχαράκη Στάϊκο εφόρμησαν προς τον θάνατο.
Σώθηκαν και οι δύο από την Έξοδο.
Πιάστηκαν όμως από τους Τούρκους
Η Ελένη προτίμησε να βγάλει το δεξί μάτι της με ένα πιρούνι, για να μην πουληθεί σε σκλαβοπάζαρο.
Στη φωτογραφία απεικονίζεται σε μεγάλη ηλικία, καθώς απεβίωσε το 1887 στο Αγρίνιο
Στην κηδεία της ζήτησε να φορέσει τα αντρικά ρούχα της Εξόδου.
Kommentare