Εκκλησίες σε αρχαία Ιερά
- Κων/να Σαραντοπούλου
- Mar 25
- 4 min read
Updated: Mar 26
Έξω από τον Ορχομενό, ήταν ο τάφος του Ησιόδου,ο ναός του Βάκχου, μα κυρίως και πάνω από όλα βρισκόταν ο ναός τωνΧαρίτων, αφιερωμένος στις Τρεις Χάριτες, τις οποίες τιμούσες οιΟρχομένιοι με τα Χαριτήσια, γιορτές που περιλάμβαναν μουσικούς αγώνες,στους οποίους έπαιρναν μέρος αοιδοί και ποιητές από όλη την Ελλάδα.
Στηνθέση του ναού και κατασκευασμένη από το ίδιο αρχαίο οικοδομικό υλικόχτίστηκε η βασιλική της μονής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του 874.
Στην Λαμία, αν επισκεφτούμε το κάστρο Αφανός θαδιαπιστώσουμε ή θα μάθουμε πως έχει χτιστεί πάνω από το ναό ΔήμητραςΧθονίας. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι πως επικοινωνεί υπογείωςμε το απέναντι βουνό στο οποίο υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Λουκά, ηοποία και αυτή είναι χτισμένη σε αρχαίο ιερό ναό.
Ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών και Αγίων Πάντων,προστάτες των πανέμορφων και ολοπράσινων Μηλιών Πηλίου. Στην ίδια θέσηπου βρίσκεται σήμερα ο ναός, υπήρχε βωμός και ιερό του αρχαίου Ερμή,επίσης ψυχοπομπού ο οποίος λατρευόταν και ως κήρυκας. Το ίδιο ψυχοπομποίείναι και οι Μιχαήλ και ο αγγελιοφόρος Γαβριήλ στους οποίους αφιερώθηκεο ναός, σαν συνέχεια της παλιάς θρησκείας, αλλά που στην ουσία ηαντικατάσταση αυτή δήλωνε τη νίκη του «Ενός και Αληθινού Θεού», ο οποίοςαπέτασσε τα φαντάσματα των ειδώλων και του παγανισμού.
Στον Όλυμπο είναι εμφανές και προφανές ότιεκκλησάκια όπως π.χ. του πρ. Ηλία ή το εκκλησάκι της Αγίας Κόρης είναιχτισμένο σε αρχαίο ναό. Το πρώτο αντικαθιστά τονΒωμό του Διός και τοδεύτερο ναό της Κόρης της Δήμητρας, Περσεφόνης, ή ενδεχομένως και τηςΑρτέμιδος καθώς και αυτή ήταν Παρθένος και προστάτης της αμόλυντηςΦύσης.
Στους πρόποδες του Παγγαίου, θα βρούμε ένα εκκλησάκιτης Αγίας Μαρίνας. Απ έξω υπάρχει μία ορθογώνια παραλληλόγραμμη πέτραπου ονομάζεται «η πέτρα του Απόλλωνα». Η πέτρα αυτή ανήκει στον ΑπόλλωναΑυγιέα, όπου οι αρχαίοι και κάποιοι σημερινοί, αλλά παλιοί Έλληνεςέκαναν σπονδές με λάδι, τη στόλιζαν με πολύχρωμες ταινίες, για να τουςπροστατεύει.
Στο κέντρο της Έδεσσας θα δούμε τον ναό ναού τηςΚοιμήσεως της Θεοτόκου. Χωρίς μεγάλη προσπάθεια θα διακρίνουμεκιονόκρανα που παλιά ανήκαν σε ιερό του Υψίστου Δία, πάνω στον οποίοάλλωστε χτίστηκε η κατοπινή εκκλησία.Βορειότερα θα συναντήσουμε την πασίγνωστη εκκλησία της Αγίας Σοφίας.Αυτό που δεν είναι γνωστό είναι πως ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος τον ναό τουΉλιουμετασκεύασε σε ξενώνα της Αγίας Σοφίας. Παρενθετικά αξίζει ναπούμε πως ο ίδιος έκανε το ναό της Άρτεμης εκτροφείο μεταξοσκώληκων ενώτον ναό της Αφροδίτης μετέτρεψε σε πορνείο.
Ο ίδιος δεν στάθηκε σε αυτές μόνο τις αλλαγές. Ηγνωστή Ροτόντα, που ονομάστηκε στις μέρες μας έτσι λόγω του κυκλικού τηςσχήματος, ήταν ναός των Καβείρων. Με διαταγή του, γίνεται και αυτόςχριστιανική εκκλησία με την ονομασία Ναός των Ασωμάτων (ή) και Ναός τωνΑγίων Αγγέλων. Βέβαια, έχει και ένα τρίτο όνομα -σαν τους λωποδύτες- τοοποίο είναι Άγιος Γεώργιος. Ο ναός των Καβείρων κατά τον τουρκικό ζυγόέγινε το Ορτάτς-Σουλτάν-Οσμάν-Τζαμί.
Η εκκλησία Αχειροποίητος, στην Θεσσαλονίκη, έχει καιαυτή χτιστεί στα θεμέλια αρχαίου ναού και συγκεκριμένα της Αφροδίτης.Στα χρόνια κατοχής από τους Τούρκους, η Αχειροποίητος μετατρέπεται μετην σειρά της σε τζαμί.
Παρενθετικά αξίζει να σημειώσουμε ή να επισκεφτούμε τους Κήπους τουΠασά, στην Θεσσαλονίκη. Είναι και αυτοί χτισμένοι στα αρχαία ερείπιαενός αρχαίου ιερού τηςΑφροδίτης.
Στο Βελούχι της Ευρυτανίας, αν αναζητήσουμε θαβρούμε τον εγκαταλειμμένο ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Έχειχτιστεί πάνω σε παλαιότερο χριστιανικό ναό, κι αυτός πάνω σε αρχαίο ναότου Διονύσου.
Τα θεραπευτικά αρχαία λουτρά, της αρχαίας Τραϊανούπολης, στην Θράκη, συνοδεύονται από την εκκλησία της μαρτυρικής Αγίας Γλυκερίας.Αλλά ούτε και οι αρχαίοι ναοί και τα ιερά στα νησιά μας έχουν μείνει χωρίς την συντροφιά μίας εκκλησίας, από πάνω ή δίπλα τους.
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου μέσα στο Παλαιό Φρούριοτης Κέρκυρας, χωρητικότητας 4000 ατόμων περίπου. Ανεγέρθηκε το 1840 απόΑγγλικανούς και το 1865 μετατρέπεται σε ορθόδοξη εκκλησία, ενώ από το1956 περνάει στην λήθη. Στη θέση του υπήρχε ναός ή βωμός, πιθανότατα τουΔία.
Στα βόρεια της Κέρκυρας, στην Κασσιόπη, ο σημερινόναός της Παναγίας που υπάρχει εκεί έχει χτιστεί πάνω ακριβώς από τοναρχαίο ναό του Δία. Επίσης στην Παλαιοκαστρίτσα όπου υπάρχει τοβυζαντινό μοναστήρι της Παναγιάς, θεωρείται από αρχαιολόγους ότι κάπουαπό κάτω του ή στην ίδια περιοχή βρίσκεται το ανάκτορο τουβασιλιάΑλκίνοου. Ποιος, όμως, τολμάει να «σηκώσει» το μοναστήρι και να κάνειανασκαφές;
Στο ίδιο νησί η βασιλική της Παλαιόπολης, η Αγία Κερκύρα, είναι τοπαλαιότερο χριστιανικό μνημείο του νησιού (5ος αι.). Σήμερα παραμένειερειπωμένο από τους Βομβαρδισμούς του Β΄ ΠΠ. Στο κτίσμα έχουνχρησιμοποιηθεί μέρη και υλικά από το δωρικό ναό της Αρτέμιδος (580 π.Χ.)που έχει ανακαλυφθεί εκεί, δίπλα στη Μονή των Αγίων Θεοδώρων.
Στο Νυδρί της Λευκάδας, θα βρούμε μία πυραμίδα και δίπλα της ένα εκκλησάκι.
Στην Σαλαμίνα, αυτοί που έχτισαν την ΜονήΦανερωμένης, έκαναν το παν για να θάψουν από κάτω της αρχαίο ναό. Τακατάφεραν τόσο καλά που δεν είμαστε σε θέση να πούμε σε ποιόν ήταναφιερωμένος.
Στο νησάκι Κρανάη, σημερινό Μαραθωνήσι που βρίσκεταιστον Λακωνικό κόλπο υπάρχουν ερείπια του ναού της ΑφροδίτηςΜιγωνίτιδως, και αναγερμένο στη θέση του την σημερινή εκκλησία του ΑγίουΓεωργίου.
Στα Κύθηρα, πάλι, αρκετές εκκλησίες είναι χτισμένεςπάνω σε αρχαίους ναούς και ιερά, αλλά αρκετές από αυτές για λόγους πουδεν γνωρίζουμε παραμένουν κλειστές για τους επισκέπτες.
Πάτμος, ο λαξεμένος βράχος Καλλικατσού, στουςπρόποδες του οποίου και μέσα στην θάλασσα υπάρχουν τα θεμέλια μικρήςεκκλησίας της Παναγίας της Φυλαττομένης. Εκεί υπήρχε ναόςτης Αναδυομένης Αφροδίτης ή της Σελήνης.
Στην Ρόδο στον ναό των Ιπποτών, που ήταν αφιερωμένοςστον Άγιο Ιωάννη του Κολοσσού, έχουν βρεθεί επιγραφές που υποδεικνύουν ήμαρτυρούν έμμεσα για ένα ιερό ή ναό του θεού Ήλιου. Στο ίδιο σημείοήταν, κατά πάσα, πιθανότητα τοποθετημένο ένα από τα επτά θαύματα τουκόσμου, ο Κολοσσός της Ρόδου, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον θεό Ήλιο.
Comments