Η αρχαία ελληνική Κριμαία
- Κων/να Σαραντοπούλου
- Mar 19
- 12 min read
Η αρχαία ελληνική Κριμαία
η Ταυρίς, που προμήθευε σιτάρι
την αρχαία Αθήνα…
Κατοικείται εδώ και 80.000 χρόνια!
Του Γιώργου Λεκάκη
Πόλεις και τοπωνύμια σχετικάμε την λέξη «ταύρος»[1] έδινανοι αρχαίοι Έλληνες, και πάντα ήταν αφιερωμένα στον θεό Ταύρειο Ποσειδώνα.Εόρταζαν δε υπέρ αυτού τα ταύρια, με θυσία μαύρων ταύρων, τον μήνα Ταυριώνα…Ενώ τα σχετικά τοπωνύμια μπορεί να πήραν την ονομασία τους επειδή ιδρύθηκαν τηνΕποχή του Ταύρου (4500 – 2000 π.Χ.) ή επειδή έφτασαν σε αυτά με «ταυροφόρο ναύν». Ας μη λησμονούμεδε, πως η λέξις ταύρος έδωσε την λέξη σταυρός…
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΤΑΥΡΟ, ΕΔΩ.
Το όνομα του θεού τηςθάλασσας έδιναν και σε σκοπέλους, για να ξορκίσουν τυχόν ναυάγια σε αυτούς,όπως λ.χ. ο σκόπελος Ταυριανός στην χώρα των Βρουττίων στοΤυρρηνικό πέλαγος[2] τωνΕτρούσκων Ελλήνων (νυν ακρωτήριον Τρόπαια / Tropea παρά το κάπο Βατικανό), κ.ά.
Γνωρίζουμε όλοι την λίμνηΔοϊράνη του Κιλκίς, αλλά δεν γνωρίζουμε ότι είναι παράφρασις της λέξεωςΤαύριανη από παρακείμενη αρχαία πόλη της Μακεδονίας, στην Μυγδονία, αριστεράτου Αξιού ποταμού, σταθμός στον εμπορικό δρόμο Σκούπων (νυν Σκόπια) –Θεσσαλονίκης…
Στην Σάμο υπήρχε πόλιςΤαυροπόλιον, επίσης με ιερόν της Αρτέμιδος.
Ταυρινοί / Ταυρίσκοι,Τερίσκοι / Ταύροι / Ταυρίστες / Ταυρίτες λεγόταν και ο βορειότερος των λιγουρικών λαών,κατοίκων στους πρόποδες των Άλπεων στην άνω κοιλάδα του Πάδου. Πρωτεύουσά τουςήταν η Ταυρεσία > Ταυρίνον, νυν Τουρίνον > Τορίνο.
Στην Ιταλία δε, ακόμηυπάρχει η πόλις Ταυρανία στην χώρα των Ιρπίνων (*), νυν Toretto. Και το Ταυρομένιο / Ταορμίνα στην Σικελία. Ταυρόεις μια πόλη στην Κελτική που ίδρυσαν Φωκαείς.
Η πόλις Ταυρίσιον της Μοισίας,στην Νότια Δαρδανία… Τα όρη του Ταύρου στα νότια της καθ’ ημάς Ανατολής. Ηπόλις Ταυρόπολις στην Καρία.
Τέλος, με το όνομα Ταυρίς (> Ταμπρίζ, Tabriz) υπάρχει πόλις και στην Περσία (δυτικό Ιράν), πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν.
Γνωστός ο Ταυρωνίτης ΧανίωνΚρήτης, ο Ταύριος[3] ποταμόςτης Ερμιονίδος, ο Ταύρος Αττικής, ο Ταυρωπός Καρδίτσας, κ.ά.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΤΑΥΡΙΔΑ, ΕΔΩ.
Αλλά ας πάμε στην Ταυρίδα τουΠόντου:
Χερσόνησος που διέπεται απότα Ταυρικά όρη, τα οποία είναι πλήρη σπηλαίων μετά σταλακτιτών. Κάποια δε έχουνδιατρηθεί και δια τεχνητών υπογείων διαδρόμων, ίσως από αρχαιοτάτων χρόνων, πουαποτελούν αληθινούς υπογείους συνοικισμούς! Αυτά, κατά την διάρκεια του τελευταίουμεγάλου παγετώνα, η Ταυρίδα μαζί με την βόρεια ακτή της Μαύρης Θάλασσας ήτανένα σημαντικά καταφύγια για τους ανθρώπους. Τα υπολείμματα του Νεάντερταλ πουβρέθηκαν στο σπήλαιο Kiyik-Koba είναι 80.000 χρόνων[4], που θεωρείταιη αρχαιοτέρα κατοίκηση στην Ταυρίδα. Λείψανα Νεάντερταλ έχουν επίσης βρεθεί καιστο Starosele (περίπου 48.000 χρόνων) και στο Buran Kaya ΙΙΙ[5] (περίπου32.000 χρόνων)[6]. Ηπυκνότητα κατοίκησης ανθρώπων στην Ταυρίδα αυξήθηκε πολύ πριν 16.000 χρόνια[7]… Με τον«κατακλυσμό της Μαύρης Θάλασσας» η Ταυρίδα δεν έγινε χερσόνησος, αλλά μόλιςσχετικά πρόσφατα, με την άνοδο της στάθμης της Μαύρης Θάλασσας την 6η χιλιετίαπ.Χ.
Η Κριμαία δεν ξεχνά πως λεγόταν ΤΑΥΡΙΣ και την σχέση της με την Θράκη:Η ποδοσφαιρική ομάδα της Συμφερόπολης λέγεται Ταυρίγια και έχει σύμβολο τον γρύπα (θρακικό σύμβολο).Η ομάδα κέρδισε το πρώτο πρωτάθλημα Ουκρανίας (1992) μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Το 2014, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας στην Ρωσία, αποχώρησε από το ουκρανικό πρωτάθλημα. Το 2015 επανιδρύθηκε και με έδρα πλέον την Χερσώνα / Kherson, την μεγαλύτερη πόλη που συνορεύει με την Κριμαία, άρχισε να αγωνίζεται στις μικρές κατηγορίες της Ουκρανίας.
Το 2013 κάθισε στον πάγκο της ο Έλληνας προπονητής Γιάννης Χριστόπουλος. |
Η αρχή της νεολιθικής στηνΚριμαία δεν συνδέεται με την γεωργία, αλλά με την παραγωγή κεραμικής, τιςαλλαγές στις τεχνολογίες κατασκευής εργαλείων πυριτόλιθου και την εξημέρωση τωνχοίρων. Οι αρχαιότερες ενδείξεις ήμερου σίτου στην χερσόνησο της Κριμαίαςπροέρχονται από το Ardych-Burun (4η χιλιετία π.Χ.)[8].
Την 3η χιλιετίαπ.Χ., η Ταυρίδα είχε φτάσει ήδη σε υψηλό πολιτισμό (σήμερα ονομάζονταιπολιτισμοί Yamna και Kurgan).
Η χώρα επήρε το όνομά της είτεαπό το ιερόν της Ταυροπόλου Αρτέμιδος, που εδέσποζε εκεί, είτε από τον Διόνυσο,επειδή εκεί, ο γεννηθείς στην Θήβα (Αιγύπτου, αποικία των Θηβών Βοιωτίας)Διόνυσος[9], γιαπρώτη φορά έζευξε ταύρους! Έτσι οι κάτοικοι έμαθαν για πρώτη φορά την άροση μεβόδια και αποκαλούνταν Ταύροι ή Ταυρικοί και η χώρα τους Ταυρίς.
Για την ιστορική Ταυρίδα / Ταυρινία/ Ταυρική Χερσόνησο έχουμε τις πρώτες ιστορικές πληροφορίες από τον Ηρόδοτο.Τότε, η χώρα αυτή εκτεινόταν στόν Εύξεινο Πόντο μέχρι της Τραχείας χερσονήσου.Πρώτοι κάτοικοι αυτής ήσαν οι Ταύριοι / Ταύροι (Θράκες[10] ή/και Κρήτες) στα νότια και οι Κιμμέριοι (< χειμέριοι > Κιμέρ > Κριμαία) στα βόρεια, κ.ά. σκυθικήςκαταγωγής λαοί. Κατοικούσαν επίσης και οι Τόξιοι ή Τοξιανοί (προφανώς καλοίτοξότες).[11]
Από τα τέλη του 3ουαιώνα π.Χ. αναφέρονται ως Ταυροσκύθες και Σκυθοταύριοι. Οι Ταύροι έκανανεμπόριο προς ανατολάς μεταξύ του ποταμού Τανάιδος και της Ταυρικής χερσονήσου. Οιπερισσότεροι λαοί της περιοχής ζούσαν και εκ της λεηλασίας και της πειρατείας.
Στην Ταυρίδα εστάλη ηΙφιγένεια, μετά την διάσωσή της από την θεά Αρτέμιδα, από την επικείμενη θυσία της,για την οποία την προόριζε ο πατέρας της Αγαμέμνων, ως αρχηγός του στόλου τωνΑχαιών, για την αναχώρηση του στρατεύματος κατά των Ελλήνων της Τροίας. Η θεά έκανετην νεαρή πριγκήπισσα ιέρεια στον εκεί ναό της. Ο Ταύρος βασιλιάς, Θόας / Βόας, τηςέδωσε εντολή να σκοτώνει όποιον ξένο προσέγγιζε τις ακτές της χώρας… Η τραγωδίαδεν θα αργήσει να έρθει:
Η τιμωρία του Ορέστη για την μητροκτονία,μετά από δίκη, για να γλιτώσει από τους διωγμούς των Ερινύων, ήταν η εντολή πουέλαβε από τον θεό Απόλλωνα να πάει στην Ταυρίδα, να βρει το άγαλμα της Άρτεμης,το οποίο είχε πέσει από τους ουρανούς, και να το φέρει εν Αθήναις. Ο Ορέστης πράγματιεταξείδεψε στην Ταυρίδα, με τον Πυλάδη, όπου φυλακίστηκαν αμέσως, αφού το τοπικόέθιμο ήταν να θυσιάζουν όλους τους ξένους προς τιμήν της Αρτέμιδος. Ο θεόςλοιπόν τον είχε σπρώξει προς τον θάνατο; Έτσι φαίνεται. Αλλά το θεϊκό σχέδιοήταν άλλο: Η ιέρεια της Αρτέμιδος, καθήκον της οποίας ήταν να τελέσει τηνθυσία, ήταν – όπως προείπα – η αδελφή του Ορέστη, η Ιφιγένεια. Προσφέρθηκε να ελευθερώσειέναν από τους δύο, εάν ο άλλος μετέφερε στο σπίτι της, στις Μυκήνες, ένα γράμματης![12] ΟΟρέστης αρνήθηκε για να μην θυσιαστεί ο φίλος του και παρακάλεσε τον Πυλάδη ναπαραδώσει το γράμμα. Αλλά ο αδελφός και η αδελφή τελικά αναγνώρισαν ο ένας τονάλλον, λόγω του γράμματος, και δραπέτευσαν και οι τρεις μαζί, παίρνοντας μαζίτους την υψιπετή εικόνα της Αρτέμιδος, η οποία και εστήθη στο ιερό τηςΑρτέμιδος στην Βραυρώνα Αττικής.[13] Πότεγίνονται όλα αυτά; Συμβατικώς, γύρω στον 12ο αι. π.Χ… ενώ λατρείατης Αρτέμιδος, όπως φαίνεται, είχαμε πολύ πιο πριν, για να υπάρχει οργανωμένοιερό της – ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκάκης «Τα επίθετα της θεάς Αρτέμιδος».
Κατά τον 7ο αίώναπ.X. έχουμε την πρώτη γνωστή ιστορική εγκατάσταση Ιώνων Ελλήνων στην χώρα καιτην δημιουργία ελληνικών αποικιών. Και σταδιακά η ταυρίδα ενσωματώνεται στονελληνικό κόσμο! Ήξεραν πως μια ολκάδα ή μία ναυς, ήθελε τρεις μέρες για ναδιαπεράσει την Ταυρίδα, από την μια άκρη έως την άλλη.[14]
Βραδύτερον απετέλεσε μέροςτου βασιλείου του Φαρνάκου. Και μετά τους Ρωμαίους περιήλθε και πάλι στουςΒυζαντινούς Έλληνες και απετέλεσε το Θέμα της Χερσώνος.
Κέντρο της Ταυρίδος ήταν ηπόλις Νεάπολις (στα περίχωρα της σημερινής Συμφερούπολης). Η πόλις κυριαρχούσεσε ένα μικρό βασίλειο, το οποίο εκάλυπτε τα εδάφη μεταξύ του Κάτω Δνείπερου καιτης βόρειας Κριμαίας. Είχε ισχυρά αμυντικά τείχη και μεγάλα δημόσια κτήριακατασκευασμένα σύμφωνα με τις επιταγές της ελληνικής αρχιτεκτονικής[15]. Ηπόλις τελικώς κατεστράφη στα μέσα του 3ου αιώνα μ.Χ. από τουςΓότθους.
Φυσικά μεγάλο μέρος τηςιστορίας της Ταυρίδος έχει εξαφανιστεί λόγω της συστηματικής αρχαιοκαπηλίας.Ήδη στις 24.4.2014 ο Mikhail Piotrovsky, διευθυντής του Μουσείου Ερμιτάζ ΑγίαςΠετρούπολης, μίλησε για την «Η λεηλατημένη κληρονομιά της Κριμαίας» στο ρωσικόΚοινοβούλιο, και μίλησε για «κρίση» λόγω των παράνομων ανασκαφών ελληνικών,σκυθικών και σαρματικών αρχαιολογικών χώρων στην Κριμαία. «Η Κριμαία και ηΟυκρανία βρίσκονται εδώ και καιρό στις λίστες της Ιντερπόλ δίπλα στο Ιράκ καιτο Ιράν λόγω της λεηλασίας των θησαυρών στα εδάφη τους. Η λεηλασία, γνωστή ως«μαύρη αρχαιολογία», και το λαθρεμπόριο αντικειμένων στην Δύση είναι μεγάληεπιχείρηση, που τροφοδοτείται από το οικονομικό χάος στην περιοχή μετά τηνκατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης», είπε. Η δε αρχαιολόγος ValentinaMordvintseva, του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας της Ουκρανικής Εθνικής ΑκαδημίαςΕπιστημών, είπε ότι η κατάσταση έχει βελτιωθεί από τότε, αλλά «όσο το κοινό δενεκτιμά την πολιτιστική κληρονομιά, αυτό το πρόβλημα δεν θα εξαλειφθεί…Όσο γιατις αλλαγές που μπορεί να προέλθουν από την ένταξη της Κριμαίας στην Ρωσία,είναι δύσκολο να το πούμε. Τα προβλήματα δεν λύνονται πάντα με την νομοθεσία»,είπε όλο νόημα.[16]
O Αμμιανός (4ος αι. μ.Χ.) μας δίδει περιγραφή της Μαιώτιδος (νυνΑζοφικής):
«της δε λίμνης της Μαιώτιδοςπερίπλους εν κύκλω λέγεται σταδίων αμφί τους ενακισχιλίους. Από δεΠαντικαπαίου εις κώμην Καζέκα επί θαλάττη ωκισμένην στάδιοι είκοσι και τετρακόσιοι.Ενθένδε ες Θεοδοσίαν πόλιν ερήμην στάδιοι ογδοήκοντα και διακόσιοι. Και αύτηπάλαι ην Ελλάς πόλις Ιωνική, Μιλησίων άποικος, και μνήμη εστίν αυτής εν πολλοίςγράμμασιν. Ενθένδε εις λιμένα Σκυθοταύρων έρημον στάδιοι διακόσιοι, και ένθενεις Λαμπάδα της Ταυρικής στάδιοι εξακόσιοι. Από δε Λαμπάδος εις Συμβόλουλιμένα, Ταυρικόν και τούτον, στάδιοι είκοσι και πεντακόσιοι. Και ένθεν εςΧερρσόνησον της Ταυρικής ογδοήκοντα και εκατόν. Από δε Χερρονήσου ες Κερκινίτιν (**)στάδιοι εξακόσιοι, και από Κερκινίτιδος ες Καλόν Λιμένα, Σκυθικόν και τούτον,άλλοι επτακόσιοι».
Στα ΒΔ. της Ταυρικής έκειτο ηνήσος του Αχιλλέα, του βασιλιά των Μυρμιδόνων[17], ηοποία ελέγετο και Αχιλλεία και Αχίλλειος Δρόμος, διότι επ’ αυτής εγύμναζε τουςστρατιώτες του ο μέγας βασιλιάς, μακριά από τα βλέμματα των λοιπών στο Τρωικόπεδίο. Λεγόταν και Λευκή (επειδή είναι αμμώδης). Υπέρ του Αχιλλέα και άλληπόλις στο στόμα της Μαιώτιδος, με το όνομα Αχίλλειον[18]. Κιαυτή ίδρυμα των Φθίων.
Γράφει ο Στέφανος Βυζάντιος (5ος αι. μ.Χ.):
«Ταυρική, νήσος μεγάλη και λίαν επίσημος και πολλάέχουσα έθνη και περικλείουσα τη θέσει την Μαιώτιν λίμνην. Ης ου πολύ διεστώσα ηΑλωπεκία εστί μικρά. Τη δε Ταυρική δύο παράκεινται νήσοι, Φαναγόρα καιΕρμώνασσα[19]. Λέγεται δε Όσιρον εκεί ξεύξαντα βους αρόσαι την γην.Δια ουν τοζ εύγος του ταύρου το έθνος κληθήναι. Ο οικήτωρ Ταυρικός ως Αττικός.Τινές Τάναϊν, οι δε Αλωπεκίαν, οι δε Μαιώτιν αυτήν φασι».
Κατά τον δε αρχαιότερό τους, Κλ. Πτολεμαίο,λοιπόν:
«Ταυρικής Χερσονήσου θέσις
Σκυθία, Σκύθες, Σαρμάτες,Σαρματία Ευρώπης πίναξ η.
Ἡ Ταυρικὴ Χερσόνησοςπεριορίζεται κυκληδὸν τῷ τε διήκοντι ἰσθμῷ ἀπὸ τοῦ Καρκινίτου κόλπου μέχρι τῆςΒύκης λίμνης, καὶ ταῖς τοῦ τε Πόντου καὶ τοῦ Κιμμερίου Βοσπόρου καὶ τῆς λίμνηςτῆς Μαιώτιδος κατὰ μέρη παραλίοις, κατὰ περιγραφὰς ἐχούσας οὕτως·
Μετὰ τὸν πρὸς τῷ Καρκινίτῃποταμῷ ἰσθμὸν ἐν τῷ Πόντῳ
Εὐπατορία πόλις ξ δ μζ γο
Δανδάκη ξ δ μζ γ
Συμβόλων λιμήν ξα μζ δ – θυμηθείτε το όρος Σύμβολο στην Μακεδονια.
Παρθένιον ἄκρον ξ γο μζ – θυμηθείτε το Παρθένι Λέρου, επίσης υπέρ της παρθένου Αρτέμιδος.
Χερσόνησος ξα μζ ή Χερρόνησος[20]. Ιδρύθηκεαπό Έλληνες τον 6ο αιώνα π.Χ. για την καλλιέργεια σιτηρών και τηνσυλλογή άλλων πόρων για τους Έλληνες. Θεωρείται ένα από τα «Θαύματα τηςΤαυρίδος». Ανασκαφές το 2013 στην αρχαίαελληνική αποικία Χερσόνησο – Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO – έφερανστο φως άθικτα ερείπια σπιτιών 2.300 χρόνων! Οι ανασκαφές αποκάλυψαν και τάφους.Μεγάλο ποσοστό του αγροτικού πληθυσμού, είχε σκοτωθεί, ίσως σε εισβολή, μεδραματικό θάνατο.[21]
Κτενοῦς λιμήν ξα δ μζ
Κριοῦ μέτωπον ἄκρον ξβ μ γο
Χάραξ ξβ μ γ – θυμηθείτε τον Χάρακα Λακωνίας.
Λάγυρα ξβ μζ
Κόραξ ἄκρον ξγ μζ
Ἰστριανοῦ ποταμοῦ ἐκβολαί ξγμζ – θυμηθειτε τον Ίστρο.
Θεοδοσία ξγ γ μζ γ – ίδρυμαΜιλησίων. Οι βόρειοι Έλληνες (Μακεδόνες, Ηπειρώτες, Θράκες) πρόφεραν το «θ» ως«φ».[22] Το ίδιοκάνουν ακόμη και σήμερα οι κάτοικοι της περιοχής που αναφέρουν την Θεοδοσία ως Feodosiya.
Νύμφαιον ξγ δ μζ
Κιμμερίου Βοσπόρου
Τυρικτάκη ξγ μζ γο
Παντικαπαία ξδ μζ γ ιβ – ήΠαντικάπαιον[23], ίδρυμαΜιλησίων.
Μυρμήκιον ἄκρον ξδ μη. Ή Μυρμήκειονή Μυρμηκία, πολίχνιον της Ταυρικής. Ο κάτοικος Μυρμηκειεύς, ή Μυρμήκιος.[24]
Μαιώτιδος λίμνης
Παρθένιον ξγ δ μη – θυμηθείτε το Παρθένι Λέρου, επίσης υπέρ της παρθένου Αρτέμιδος.
Ζήνωνος Χερσόνησος ξγ μη δ
Ἡράκλειον ξβ μη – ή ΗράκλειαΠοντική ή ΠοντοΗράκλεια, ίδρυμα Μεγαρέων (559 π.Χ.) και Δωριέων, του 5ου αι. π.Χ. Σπουδαίοθαλάσσιο λιμάνι της Χερσονήσου, στην σύγχρονη Σεβαστούπολη. Η πόλις αυτή του Ηρακλή, έχει και ετυμολογική σχέση με τον Εύξεινο Πόντο. Αυτός πριν λεγόταν Άξεινος / Άξενος (= αφιλόξενος) διότι οι ληστές κάτοικοί του σκότωναν όποιον ξένο ερχόταν στα μέρη τους. Εύξεινος εκλήθη κατ’ αντίφασιν. Ο Ηρακλής ήταν αυτός που κατοίκησε πρώτος στην περιοχή και έδιωξε αυτούς τους αφιλόξενους ληστές…
Πόλεις δὲ εἰσὶ μεσόγειοι ἐν τῇΤαυρικῇ Χερσονήσῳ αἵδε·
Τάφρος ξ γο μη δ
Ταρῶνα ξβ γ μη δ
Ποστιγία ξγ μη δ
Παρόστα ξα μη
Κιμμέριον ξβ μη
Πορτάκρα ξα γ μζ γο
Βοιών ξβ γ μζ δ – όπως αιΒοιαί Λακωνίας. Βοιοί κατοικούσαν και στον Ίστρο / Δούναβη.
Ἰλούρατον ξγ γ μζ δ
Σατάρχη ξα δ μζ γ
Βαδάτιον ξα μζ
Κύταιον ξβ δ μζ
Ταζός ξβ γο μζ
Ἄργωδα ξα δ μζ δ
Τάβανα ξβ γ μζ δ
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.3.2005.
Σκυλ. 68, Στράβ.Ζ,308—543. Αρρ. Περίπλ. Ευξ. 30. Ανων, 55. Κλ. Πτολεμαίος «Γεωγρ. Υφ.». Γ.Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις».
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Ταύρο οι αρχαίοι έλεγαν κάθε μεγάλο ζώο.
[2] Πτολεμ. Γ, α, 9.
[3] Μετέπειτα Υλλικός.
[4] Βλ. Trinkaus Er., Blaine Maley και Al. P. Buzhilova, «Brief Communication:Paleopathology of the Kiik-Koba 1 Neandertal», στο American Journal of Physical Anthropology 137 (1): 106-112,doi:10.1002/ajpa.20833, PMID 18357583, 2008.
[5] Στα ανατολικά της Συμφερούπολης.
[6] Βλ. Hardy Br., Marvin Kay, An. E. Marks, K. Monigal«Stone tool function at the paleolithic sites of Starosele and Buran Kaya III,Crimea: Behavioral implications», στο PNAS, 98 (19):10972-10977, doi:10.1073/pnas.191384498, PMC 58583, PMID 11535837, 2001.
[7] Βλ. Hoffecker J. F. «DesolateLandscapes: Ice-Age Settlement in Eastern Europe», Rutgers University Press,2002.
[8] Βλ. Motuzaite-Matuzeviciute G., S. Telizhenko και M. K. Jones «The earliest evidence of domesticatedwheat in the Crimea at Chalcolithic Ardych-Burun», Journal of FieldArchaeology, 38 (2): 120–128. doi:10.1179/0093469013Z.00000000042, S2CID128493730, 2013.
[9] Ο οποίος στην Αίγυπτο ελέγετο Όσιρις – Βλ.Πλούταρχος.
[10] Σήμερα υπάρχει χωριό με το σύγχρονο όνομα Ταύρη στονΈβρο.
[11] Βλ. Στέφ. Βυζ.
[12] Άλλη μια απόδειξη ότι από τότε οι Έλληνες είχανγραφή.
[13] Βλ. Αισχ. Ευριπ.
[14] Βλ. Διον Περιηγ. 146-155.12.
[15] Βλ. Tsetskhladze G. R, «North Pontic Archaeology», BrillAcademic Publishers. σελ. 167, ISBN978-90-04-12041-9, 2001.
[16] ΠΗΓΗ: Art Newspaper.
[17] Ίσως σχετικό και το Μυρμήκιον Ταυρικής – διάβαζεπαρακάτω.
[18] Αχίλλειον απαντάται και στην Σμύρνη, και στηνΣικελία, και στην Μεσσήνη, όλα ιδρύματα του υπέροχου ήρωος. ΠΗΓΗ: Στέφ.Βυζάντιος.
[19] Στην Ερμώνασσα κατοικούσαν οι Ψησσοί, έθνος τηςΤαυρινίας / Ταυρικής. Αργότερα ονομάσθηκε Κήπος και Κηπόπολις (>Κηπούπολις), όπου κατοικούσε το έθνος των Ψησσών – βλ. Απολλόδ., Στέφ. Βυζ.
[20] Η Χερρόνησος η Ταυρική ήταν πρότερον αυτόνομος, αλλά«πορθούμενη υπό βαρβάρων ηναγκάσθη προστάτην ελέσθαι Μιθριδάτην τον Ευπάτορα,στρατηγιώντα επί τους υπέρ του ισθμού μέχρι Βορυσθένους βαράβρους, ταύρα δε ηνεπί Ρωμαίους παρασκευή. Εκείνος μεν ουν κατά τάυτας τας ελπίδας άσμενος πέμψαςεις την Χερρσόνησον στρατιάν άμα προς τε τους Σκύθας επολέμει Σκίλουρόν τε καιτους Σκιλούρου παίδας περί Πάλακον, ους Ποσειδώνιος μεν πενήκοντά φησιν,Απολλωνίδης δ’ ογδοήκοντα, άμα δ’ τούτους τε εχειρώσατο βία και Βοσπόρουκατέστη κύριος, παρ’ εκόντος λαβών Παιρισάδου του κατέχοντος» (Ποσειδ. Frgm. 208n).
[21] Αποικία Μεγαρέων. Βλ. Vladimir Stolba του Πανεπιστημίου Aarhus Δανίας «MassacredResidents Unearthed at Greek Colony», AJA, 9.7.2013.
[22] Λ.χ. την Θήβα την έλεγαν Φήβα, κ.ά.
[23] Το 438 π.Χ., ο άρχων (ηγεμών) του Παντικάπαιου έλαβετον τίτλο του «βασιλιά του Κιμμέριου Βοσπόρου», ενός κράτους που διατηρούσεστενές σχέσεις με την Αθήνα, προμηθεύοντας την πόλη με σιτάρι, μέλι κ.ά.εμπορεύματα. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ το και ΕΔΩ. Ο τελευταίος αυτής της σειράς βασιλέων, ήταν ο Περισάδης Ε’, πουεπειδή πιεζόταν σκληρά από τους Σκύθες, αναγκάσθηκε και τέθηκε υπό τηνπροστασία του Μιθριδάτη Στ’, του βασιλιά του Πόντου, το 114 π.Χ. Μετά τονθάνατο αυτού, ο υιός του, Φαρνάκης Β’, προωθήθηκε από τον Πομπήιο στο Βασίλειοτου Κιμμέριου Βοσπόρου το 63 π.Χ. ως ανταμοιβή για την βοήθεια που παρείχεστους Ρωμαίους στον πόλεμο εναντίον του πατέρα του. Το 15 π.Χ., απεκαταστάθηκαι πάλι ως βασιλεύς Πόντου, αλλά υποτελής στην Ρώμη.
[24] Βλ. Στρ. 11, Ηρωδιανός, Αρτεμίδωρος.
(*) Ιρπίν υπάρχει και σήμερα πόλη κοντά στο Κίεβο Ουκρανίας!
(**) Θυμηθείτε την λίμνη Κερκίνη (< Κερκινίτιδα) Μακεδονίας.
αρχαια ελληνικη Κριμαια Ταυρις, σιταρι Αθηνα ταυριδα 80.000 χρονια πριν, Λεκακης Πολεις τοπωνυμια ταυρος αρχαιοι ελληνες, αφιερωση θεος Ταυρειος Ποσειδωνας ταυριος ποσειδων εορτη ταυρια, θυσια μαυρος μελας ταυρων, μηνας Ταυριωνας τοπωνυμιο ονομα Εποχη του Ταυρου 4500 – 2000 πΧ 6.500 4.000 χρονια πριν ταυροφορος ναυς σταυρος πλοιο θαλασσα σκοπελος, ξορκι ναυαγιο Ταυριανος Βρουττιοι Τυρρηνικο πελαγος Ετρουσκοι Ελληνες ακρωτηριον Τροπαια / Tropea τροπεα καπο Βατικανο λιμνη Δοιρανη Κιλκις, παραφραση Ταυριανη Μακεδονια, Μυγδονια, Αξιος ποταμος, σταθμος εμποριο Σκουποι Σκοπια Θεσσαλονικη Σαμος Ταυροπολιον, ιερον Αρτεμιδος Ταυροπολιο, ιερο Αρτεμιδας Ταυρινοι / Ταυρισκοι, Τερισκοι / Ταύυροι / Ταυριστες Ταυριτες λιγουρια λαος Αλπεις κοιλαδα Παδος πρωτευουσα Ταυρεσια Ταυρινον, Τουρινον τορινο Ταυρινο, Τουρινο Γιουβεντους τουριν Ιταλια Ταυρανια Ιρπινοι, τορετο τορεττο Toretto Ταυρομενιο ταορμινα Σικελια. Ταυροεις Κελτικη Φωκαεις, φωκαια, Ταυρισιον Μοισια Ταυρισιο Δαρδανια Δαρδανος ορη Ταυρου Αντιταυρος Ανατολη Ταυροπολις Καρια Ταυροπολη πολις Περσια, Αζερμπαιτζαν Ταυρωνιτης Χανια Κρητης, Ταυριος Ερμιονιδος, Ερμιονιδας Ερμιονη Αργολιδας Αργολιδος Αργολις Αττικη Ταυρωπος Καρδιτσα Ποντου Ταυρικα ορη, σπηλαιο σταλακτιτης διατρηση τεχνητος υπογειος διαδρομος υπογειου συνοικισμος παγετωνας, Μαυρη Θαλασσα καταφυγιο ανθρωπος Νεαντερταλ Κιγικ Κομπα Kiyik Koba λειψανα Νεαντερνταλ σταροσελε Starosele 48.000 μπουραν καγια Buran Kaya 32.000 45.000 30.000 16.000 κατακλυσμος χερσονησος, ανοδος σταθμη 6η χιλιετια πΧ νεολιθικη παλαιολιθκη Κριμαια γεωργια, κεραμιη τεχνολογια εργαλειο πυριτολιθος εξημερωση χοιρος γουρουνι εξημερωμενος σιτος Αρντιχ Αρντυχ Αρδυχ μπουρουν Ardych-Burun 4η 3η πολιτισμος πολιτισμοι Γιαμνα Κουργκαν Yamna Kurgan ιερο Ταυροπολος Αρτεμις, θεα Αρτεμη Διονυσος, Θηβα Αιγυπτος, Θηβαι Βοιωτια ζευγος αροση βοδι Ταυρικοι Ταυρινια / Ηροδοτος Ευξεινος Ποντος Τραχεια Ταυριοι Θρακες Κρητες Κιμμεριοι χειμεριοι σκυθες Τοξιοι Τοξιανοι τοξοτες τοξο 3ος αιωνας πΧ Ταυροσκυθες Σκυθοταυριοι Ταναις λεηλασια πειρατεια Ιφιγενεια, θυσια Αγαμεμνων, αυλις αυλιδα, στολος Αχαιοι στρατευμα Ελληνες Τροια πριγκηπισσα ιερεια βασιλιας, Θοας / Βοας, εντολη ξενος τραγωδια τιμωρια Ορεστης μητροκτονια, δικη, διωγμος Ερινυες Απολλωνας αγαλμα αρτεμης, ουρανοι Αθηναι Πυλαδης, φυλακη εθιμο ανθρωποθυσια θεικο σχεδιο Μυκηνες, μυκηναι γραμμα υψιπετης εικονα Βραυρωνα Αττικης 12ος λατριία 7ος ιστορια Ιωνες ελληνικη αποικια ελληνικος κοσμος ολκας ολκαδα ναυς, βασιλειο Φαρνακης Ρωμαιοι Βυζαντινοι βυζαντιο Θεμα Χερσωνος Χερσωνας, Χερσωνα, Χερσων, Νεαπολις Συμφερουπολη Νεαπολη Συμφερουπολις Δνειπερος αμυντικα τειχη δημοσιο κτηριο τειχος, ελληνικη αρχιτεκτονικη 3ος μΧ Γοτθοι αρχαιοκαπηλια 2014 Μουσειο Ερμιταζ Αγια Πετρουπολη λεηλασια πολιτιστικη κληρονομια ρωσια ρωσικο Κοινοβουλιο, παρανομη ανασκαφη λαθρανασκαφη σαρματες αρχαιολογικος χωρος Ουκρανια Ιντερπολ Ιρακ Ιραν θησαυρος μαυρη αρχαιολογια λαθρεμποριο Δυση επιχειρηση, οικονομια Σοβιετικη ενωση Αμμιανος Μαιωτιδα λιμνη Αζοφικη Μαιωτις Αζοφ, αζωφ λαμπαδα συμβολο Στεφανος Βυζαντιος, φαναγορα φαναγορια αλωπεκια, ερμωνασα ερμωνασσα ταναις, αλωπεκη Κλαυδιος Πτολεμαιος, Σκυθια, Σαρματια Ευρωπης ευρωπαικη, κυκληδον ισθμος Καρκινιτης κολπος λιμνη Βυκης βυκη Κιμμεριος Βοσπορος ευπατορια Δανδακη συμβολων λιμην παρθενιον ακρον παρθενιο ακρο Χερρονησος 6ος καλλιεργεια σιτηρα ανασκαφες 2013 Μνημειο Παγκοσμιας Κληρονομιας UNESCO αθικτα ερειπια σπιτι 2.300 ανασκαφη ταφος αγροτικος πληθυσμος, εισβολη, δραματικος θανατος κτενους λιμανι κτνουντας κριου μετωπον μετωπο, χαραξ χαρακας λαγυρα κοραξ κορακας κορακι ιστριανος ποταμος εκβολες θεοδοσια Μιλησιοι Μακεδονες, Ηπειρωτες, Θρακες θ θητα φ φυ Feodosiya νυμφαιον νυμφαιο νυμφες τυρικτακη Παντικαπαια Παντικαπαιον Παντικαπαιο Μιλητος Μυρμηκιον Μυρμηκειον Μυρμηκια, πολιχνιο Μυρμηκειευς, Μυρμηκιος Μυρμηκιο Μυρμηκειο πολιχνη παρθενι ζηνωνος ζηνων ζηνωνας ηρακλειον Ηρακλεια Ποντικη ΠοντοΗρακλεια, ιδρυμα Δωριεις 5ος Σεβαστουπολη, Σεβαστουπολις, ταφρος ταρωνα ταρων ποστιγια Παροστα κιμμεριον πορτακρα βοιων Βοιαι νεαπολη Λακωνιας μεγαρα αττικης 559 πΧ Βοιοι Ιστρος / Δουναβης ιλουρατον ιλουρατο Σαταρχη Βαδατιον βαδατιο κυταιον κυταιο, ταζος Αργωδα ταβανα Σκυλαξ Στραβων Αρριανος Περιπλους Ευξεικου ποντου, Ανωνυμος παρθενι λερου λερος, συμβολο ορος καβαλα λακωνια μεγαλο ζωο Υλλικος Συμφεροπολη Αιγυπτου Οσιρις Πλουταρχος Ταυρη εβρου εβρος γραφη Αισχυλος Ευριπιδης Διονυσιος Περιηγητης μεγάλο ζώο Υλλικος Συμφερουπολη Οσιρις Πλουταρχος Ταυρη εβρου εβρος, γραφη Αισχυλος Ευριπιδης Διονυσιος Περιηγητης Αχιλλειον αχιλλειο Σμυρνη, Σικελια, Μεσσηνη, ηρωας Ψησσοι, εθνος Κηπος Κηποπολις Κηπουπολις Κηποπολη Κηπουπολη Απολλοδωρος αυτονομια βαρβαροι προστασια Μιθριδατης Ευπατορας, ευπατωρ, στρατηγος Βορυσθενης βαρβαρος, στρατια Σκιλουρος Παλακος, Ποσειδωνιος Απολλωνιδης βια κυριος, Παιρισαδος Παιρισαδης, Φήηα, 438 αρχων ηγεμων Ταμπρίζ Ιραν Iran βασιλευς κρατος μελι Περισαδης Ε 114 Φαρνακης Β Πομπηιος 63 ανταμοιβη πολεμος 15 υποτελης Ρωμη Ηρωδιανος, Αρτεμιδωρος Ιρπιν Κιεβο Ουκρανιας καζεκα καλος λιμενας, κερκινιτις λίμνη Κερκινη Σερρων Ηρακλης αξεινος αξενος, ετυμολογια ληστες ληστης ποντιος σερρες Θρακη ποδοσφαιρο ποδοσφαιρικη ομαδα Συμφεροπολη 1958 Συμφερουπολη Ταυριγια Ταβριγια συμβολο γρυπας γρυψ, πρωταθλημα Ουκρανιας 1992 Σοβιετικη Ενωση 2014, προσαρτηση Κριμαιας Ρωσια, ουκρανικο πρωταθλημα Χερσωνα / Χερσων Kherson, Ελληνας προπονητης Χριστοπουλος
Comments