Ο Ωκεανός
- Κων/να Σαραντοπούλου
- Mar 12
- 4 min read
ου Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα
Ο Ωκεανός, κατά την ελληνική Μυθολογία, ήταν ένας από τους πρωταρχικούς [προολύμπιους] θεούς, γιος του Ουρανού [ή του Χάους, κατά τους Ορφικούς] και της Γαίας. Ήταν αδελφός του πρώτου πατέρα των θεών, του Κρόνου.
ΓΕΝΕΑΛΟΓΗΣΗ: Ο Ωκεανός είναι η αρχαιότερη θαλάσσια θεότητα της Ελληνικής Μυθολογίας. Εμφανίζεται στο γραπτό λόγο πρώτη φορά στα λεγόμενα ορφικά ποιήματα. Σύμφωνα, λοιπόν, με τις καταγραφές των Ορφικών, η Νυξ [Νύχτα] και ο Αιθήρ [Αιθέρας], γέννησαν ένα ασημένιο αυγό [πολλοί πιθανολογούν αναφορά στη Σελήνη]. Από το αυγό αυτό βγήκε ο Έρως [Έρωτας]. Ο Έρωτας, ως δημιουργός του κόσμου, έπλασε το αχανές Χάος, στον ουρανό και κάτω στην γη, τη Γαία. Το Χάος και η Γαία ενώθηκαν, κατόπιν προτροπής του Έρωτα, και γέννησαν τον Ωκεανό και την Τηθύ. Ο Ωκεανός έγινε ο γεννήτωρ όλων των ζωντανών πλασμάτων της γης και όλων των κατοπινών θεών.
Η ΕΚΔΟΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΝΟΣ ΤΩΝ ΤΙΤΑΝΩΝ: Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ο Ωκεανός ήταν γιος του Ουρανού και της Γαίας και ο ισχυρότερος μεταξύ των δώδεκα Τιτάνων και Τιτανιδών. Όλοι τον ζήλευαν για την μεγάλη δύναμή του και μονομαχούσαν συχνά για την υπεροχή. Συχνά, λέει ο Μύθος, ο Ωκεανός προσπάθησε να κάνει δική του την Ήρα, χάρις και στην τρομερή του δύναμη, αλλά πάντοτε ο Δίας την προστάτευε και την έσωζε. Με την αδερφή και σύζυγό του την Τηθύ έκανε απογόνους όλες τις θεότητες των ποταμών, της θάλασσας και των πηγών. Οι δυό τους ήτανε τόσο παραγωγικοί, που από την υπερπαραγωγή υδάτινων στοιχείων της φύσης οι πλημμύρες ήταν συχνό φαινόμενο. Έτσι αναγκάστηκαν να χωρίσουν και το κακό σταμάτησε. Ο Ωκεανός και η Τηθύς δεν αναμίχτηκαν στην Τιτανομαχία κατά του Δία, γι΄ αυτό και ο Δίας τους άφησε ανενόχλητους να κυριαρχούν στo υγρό τους βασίλειο. Αντιθέτως ο Ωκεανός συμμετείχε στη Γιγαντομαχία. Με την άλλη του αδερφή την Θεία γέννησε αργότερα τους Κέκροπες.
Η ΕΚΔΟΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΝΟΣ ΤΩΝ ΤΙΤΑΝΩΝ: Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ο Ωκεανός ήταν γιος του Ουρανού και της Γαίας και ο ισχυρότερος μεταξύ των δώδεκα Τιτάνων και Τιτανιδών. Όλοι τον ζήλευαν για την μεγάλη δύναμή του και μονομαχούσαν συχνά για την υπεροχή. Συχνά, λέει ο Μύθος, ο Ωκεανός προσπάθησε να κάνει δική του την Ήρα, χάρις και στην τρομερή του δύναμη, αλλά πάντοτε ο Δίας την προστάτευε και την έσωζε. Με την αδερφή και σύζυγό του την Τηθύ έκανε απογόνους όλες τις θεότητες των ποταμών, της θάλασσας και των πηγών. Οι δυό τους ήτανε τόσο παραγωγικοί, που από την υπερπαραγωγή υδάτινων στοιχείων της φύσης οι πλημμύρες ήταν συχνό φαινόμενο. Έτσι αναγκάστηκαν να χωρίσουν και το κακό σταμάτησε. Ο Ωκεανός και η Τηθύς δεν αναμίχτηκαν στην Τιτανομαχία κατά του Δία, γι΄ αυτό και ο Δίας τους άφησε ανενόχλητους να κυριαρχούν στo υγρό τους βασίλειο. Αντιθέτως ο Ωκεανός συμμετείχε στη Γιγαντομαχία. Με την άλλη του αδερφή την Θεία γέννησε αργότερα τους Κέκροπες.
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ: Ο Ωκεανός αποτελούσε την προσωποποιημένη ιδεατή μορφή του υδάτινου κόσμου. Τον φαντάζονταν ως ένα τεράστιο ποταμό που περιέβαλλε από παντού τη Γη χωρίς, γνωστές τουλάχιστον, πηγές αλλά και χωρίς εκβολές. Μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα και την απόσυρση των υδάτων της μεγάλης πλημμύρας, οι εμφανιζόμενοι ποταμοί, λίμνες, πηγές κλπ. απετέλεσαν αλληγορικά τα παιδιά του Ωκεανού. Οι αρχαίοι πίστευαν ακόμη πως ο Ωκεανός ήταν εκείνος που με υπόγεια ρεύματα τροφοδοτούσε τους ποταμούς που συνέχιζαν την αέναη κίνησή τους (ροή), γι αυτό και ονομαζόταν «αψόρρους». Συνεπώς, ο Ωκεανός θεωρούταν ένα τεράστιος υδάτινος κύκλος που δίχαζε την ουράνια σφαίρα, στο ημισφαίριο πάνω από τη Γη, αλλά και στο κάτω από τη Γη ημισφαίριο. Γι΄αυτό και ή άλλη ονομασία του Ωκεανού ήταν Ορίζων [ορίζοντας].
Ο Ωκεανός δηλαδή “τύλιγε” εξωτέρικα όλον τον τότε γνωστό κόσμο και ερχόταν σε αντιδιαστολή με την εσωτερική θάλασσα, δηλαδή τη Μεσό-γειο. Κατά συνέπεια, στην αντίληψη των Ελλήνων, η Ανατολή και η Δύση του ηλίου, των αστερισμών, της Σελήνης, της Ηούς, κ.ο.κ., συνέβαιναν στον Ωκεανό και από τον Ωκεανό. Πέρα από τον Ωκεανό οι αρχαίοι προγονοί μας πίστευαν ότι άρχιζαν τα “δώματα” του ζοφερού Άδη. Έτσι ο Ωκεανός, όπως και οι φανταστικές του φυσικές δυνάμεις, αναβιβάστηκε στην έννοια του θεού και μάλιστα, αυτού του Πατέρα θεών και πλασμάτων. Σ΄αυτό βοήθησε και η υδάτινη προέλευση του, μιας που το νερό θεωρείτο ένα εκ των βασικών ζωτικών στοιχείων. Έχουμε λοιπόν, παράλληλα με την αρχική θεϊκή δυάδα Ουρανού – Γαίας και τη θεϊκή δυάδα του πατέρα Ωκεανού και της μητέρας Τηθύος, από τη υπερκαρποφόρα ένωση των οποίων, σύμφωνα με τον Ησίοδο [Θεογονία], γεννήθηκαν οι τρεις χιλιάδες ποτάμιοι θεοί (ποταμοί) και οι τρισχίλιες νύμφες, που ονομάστηκαν Ωκεανίδες. Τελικά από τους ποταμούς, τέκνα του Ωκεανού και των Ωκεανίδων προήλθαν πολλά ανθρώπινα γένη, δηλαδή οι νησιώτες και οι παραποτάμιοι λαοί. Πρώτος που κατέγραψε ιστορικά τον Ωκεανό με την έννοια της πολύ μεγάλης θαλάσσιας έκτασης ήταν ο ιστορικός Ηρόδοτος. Έκτοτε έχει παραμείνει ο όρος σε παγκόσμια χρήση με την ίδια έννοια.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Kommentare