ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΣ: ΠΟΤΕ ΕΓΙΝΕ; ΠΟΣΟΙ ΕΓΙΝΑΝ; ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ;
- Κων/να Σαραντοπούλου
- Apr 3
- 11 min read
1) ΑΠΟΚΛΙΣΗ
2) ΣΥΓΚΛΙΣΗ
3) ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΙΝΗΣΗ ή ΟΛΙΣΘΗΣΗ
16 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΣΤΕΡΙΑΣ-ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Περίπου ¾ της γήινης επιφάνειας κάτω από νερό.
Ο Ειρηνικός Ωκεανός μεγαλύτερος από όλες τις ηπείρους μαζί.
Βόρειο ημισφαίριο υδάτινη επιφάνεια: χερσαία επιφάνεια 3:2, ενώ η αναλογία είναι 4:1 για Νότιο ημισφαίριο.
17 ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ – ΩΚΕΑΝΙΟΣ ΣΤΕΡΕΟΣ ΦΛΟΙΟΣ Στερεός φλοιός κάτω από ωκεανούς: 5km Στερεός φλοιός στις ηπειρωτικές περιοχές: 30 – 80km.
Υπάρχει διαφορά και στη σύσταση.
Ο ωκεάνιος φλοιός αποτελείται αποκλειστικά από Sima (βασαλτικό στρώμα).
Ο ηπειρωτικός αποτελείται από Sial και Sima πιο κάτω.
18 ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΗΠΕΙΡΩΝ – ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΩΚΕΑΝΩΝ Μέχρι το 1950: μονιμότητα ηπείρων και ωκεανών.
Ο Wegener από το 1915 διατύπωσε την άποψη για μετατόπιση των ηπείρων, αλλά κανείς δεν… συγκινήθηκε γιατί θεωρήθηκε ότι το γρανιτικό στρώμα δεν μπορεί να κινηθεί πάνω από το βασαλτικό.
Ο Bacon (1620) θεωρούσε ότι δεν ήταν τυχαίο το συνταίριασμα των ατλαντικών ακτογραμμών της νότιας Αμερικής και της Αφρικής.
Ο Ortelius (1596) έλεγε ότι η Αμερική ξεσχίστηκε από την Ευρώπη.
Ο Snider (1858) συγκόλλησε όλες τις ηπείρους που περιβάλλουν τον Ατλαντικό προσπαθώντας να αντιστοιχίσει πετρώματα και απολιθώματα των απέναντι ακτών.
19 Η ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ Η θεωρία δέχεται τη διεύρυνση των ωκεανών με ταυτόχρονη απομάκρυνση των ηπείρων.
Ολόκληρος ο στερεός φλοιός συμμετέχει στην κίνηση (αλλά που… κάθεται ο φλοιός;)
Οι ωκεανοί διευρύνονται όταν λάβα από το μανδύα βγαίνει στην επιφάνεια του πυθμένα σχηματίζοντας μεσοωκεάνιες ράχες.
20 ΑΠΟΔΕΙΞΗ ; Η διεύρυνση των ωκεανών αποδείχθηκε στη δεκαετία του 1960 με γεωτρήσεις που έδειξαν ότι τα πετρώματα του ωκεάνιου φλοιού κοντά στις μεσοωκεάνιες ράχες είναι πολύ πρόσφατα και γίνονται παλαιότερα καθώς απομακρυνόμαστε προς τις ηπείρους.
Η ηλικία σχηματισμού του Ατλαντικού είναι 70 – 90 εκατομμύρια χρόνια.
21 ΑΧ, ΚΑΙ ΝΑ ΖΟΥΣΕ Ο WEGENER!
22 ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣ Ασθενόσφαιρα: 75 – 250 km βάθος με υλικό σε κατάσταση μερικής τήξης.
Πιο πάνω βρίσκεται ο στερεός μανδύας και μετά ο στερεός φλοιός.
Λιθόσφαιρα είναι ο στερεός φλοιός και ο στερεός μανδύας.
Η λιθόσφαιρα είναι διασπασμένη σε 6 μεγάλα και αρκετά μικρότερα κομμάτια με πάχος 70 – 100 km.
Αυτά τα κομμάτια είναι οι λιθοσφαιρικές πλάκες.
23 ΟΙ ΠΛΑΚΕΣ ΚΙΝΟΥΝΤΑΙ Οι πλάκες είναι άκαμπτες και γλιστρούν πάνω στην ασθενόσφαιρα.
Κινούνται, λόγω των θερμικών ρευμάτων μεταφοράς που δρουν στο μανδύα, με τρεις τρόπους: Συγκλίνουν Αποκλίνουν Κινούνται πλευρικά
24 ΣΥΓΚΛΙΝΟΥΣΕΣ ΠΛΑΚΕΣ
25 ΑΠΟΚΛΙΝΟΥΣΕΣ ΠΛΑΚΕΣ
26 ΠΛΕΥΡΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ
27 ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ Όλη η ενέργεια που εκλύεται στην επιφάνεια της Γης διοχετεύεται μέσα από καθορισμένες ζώνες που συμπίπτουν με τα όρια των πλακών.
Οι λιθοσφαιρικές πλάκες είναι μονάδες πολύ βαθύτερες και ευρύτερες σε σχέση με τους γεωγραφικούς όρους «ήπειροι» και «ωκεανοί».
Τα όρια μιας πλάκας μπορούν να περικλείουν κομμάτια από στεριά μαζί με κομμάτια από θάλασσα.
28 Η ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΗΠΕΙΡΩΝ Πριν από 500 000 000 περίπου χρόνια, όλα τα τμήματα της ξηράς της γης, που είχαν μέχρι τότε σχηματιστεί, ήταν συγκεντρωμένα στο νότιο ημισφαίριο του πλανήτη μας.
Ήταν η εποχή, που είχε αρχίσει να αποκαθίσταται μια ισορροπία μεταξύ των δυνάμεων που δημιουργούν και των δυνάμεων που καταστρέφουν τις ηπείρους.
Από εκείνη την εποχή άρχισαν οι συνεχείς κινήσεις των ηπειρωτικών μαζών, που συνεχίζονται και σήμερα.
29 Μια οριακή στιγμή στην ιστορία της δημιουργίας των σημερινών ηπείρων ήταν η παρουσία της Παν-γαίας (Παγγαίας), μιας ενιαίας ηπείρου, πριν από 200 000 000 χρόνια περίπου.
Η ήπειρος αυτή περιβαλλόταν από μια απέραντη θαλάσσια έκταση, την Παν-Θάλασσα.
Με το πέρασμα εκατομμυρίων χρόνων, η Παγγαία χωρίστηκε σε δύο τμήματα, την Λαυρασία στο βορρά και την Γκοντβάνα στο νότο, που χωρίζονταν με μια βαθιά θάλασσα την Τηθύ.
30 Στη συνέχεια, η Γκοντβάνα άρχισε να χωρίζεται σε μικρότερα τμήματα (λιθοσφαιρικές πλάκες), το καθένα από τα οποία κινήθηκε αργότερα με το δικό του τρόπο.
Από το ανατολικό τμήμα της Γκοντβάνα σχηματίστηκε η Ινδική χερσόνησος, η Αυστραλία και η Ανταρκτική, ενώ από το δυτικό η Αφρική και η Νότια Αμερική.
Το ίδιο συνέβη και στη Λαυρασία, από την οποία σχηματίστηκαν αργότερα η Ευρασία (Ασία και Ευρώπη μαζί) και η Βόρια Αμερική.
31 Πριν από 65 000 000 χρόνια περίπου άρχισε και η διαμόρφωση του Ατλαντικού ωκεανού, που χώρισε τη βόρεια Αμερική από την Ευρασία και την Νότια Αμερική από την Αφρική.
Τα δύο τμήματα της Αμερικής ενώθηκαν αργότερα με μια γλώσσα ξηράς την Κεντρική Αμερική.
Στη συνέχεια, η Ινδία κινήθηκε προς βορρά και συγκρούστηκε με την Ευρασία δημιουργώντας τα Ιμαλάια, ενώ ταυτόχρονα η Αφρική κινήθηκε βόρεια, συγκρούστηκε με την Ευρασία και δημιούργησε τις Άλπεις, τον Άτλαντα και τα υπόλοιπα μεγάλα βουνά γύρω από τη Μεσόγειο.
32 Πριν από 15-20 000 000 χρόνια άρχισε να απομακρύνεται και η Αραβία από την Αφρική και στη συνέχεια συγκρούστηκε με την Ευρασία, σχηματίζοντας τα βουνά της ανατολικής Τουρκίας και του Ιράν, ενώ ταυτόχρονα, με την κίνησή της, ανοιγόταν και η Ερυθρά θάλασσα.
Έτσι, πήρε τη σημερινή της μορφή η επιφάνεια της γης.
Μάλιστα, οι γεωλόγοι, γνωρίζοντας πως κινούνται οι λιθοσφαιρικές πλάκες, μπορούν να προβλέψουν σε κάποιο βαθμό, πως θα είναι η επιφάνεια του πλανήτη μας μετά από 50 000 000.
34 ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣ
35 ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ 1596: Abraham Ortelius (Ολλανδός): Ο Ortelius διατύπωσε την άποψη πως η Αμερική «ξεσχίστηκε» από την Ευρώπη και την Ασία.
1785: James Hutton (Σκωτσέζος): Διατύπωσε την άποψη πως το «μέλλον αποτελεί το κλειδί του παρελθόντος», δηλαδή, οι δυνάμεις που διαμορφώνουν σήμερα τον πλανήτη είναι οι ίδιες που υπήρχαν στο παρελθόν.
1912: Alfred Lothar Wegener (Γερμανός): Διατυπώνει τη θεωρία της κίνησης των μαζών της ξηράς.
Πέθανε το 1930 στη Γροιλανδία ενώ προσπαθούσε να ανακαλύψει στοιχεία που θα εδραίωναν τη θεωρία του.
1960: Η δεκαετία του 1960 καθιέρωσε ως σωστές τις απόψεις του Wegener και εδραίωσε τις θέσεις για τις λιθοσφαιρικές πλάκες.
36 Λιθοσφαιρικές πλάκες στην Ανατολική Μεσόγειο
37 Alfred Lothar Wegener
38 Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
Κοχύλια στο βουνό Περπατώντας στο Τρόοδος, μπορεί κανείς να συναντήσει κοχύλια στο έδαφος ή σε διάφορους βράχους και πετρώματα.
Δεν είναι βράχοι που μεταφέρθηκαν από τη θάλασσα ούτε η θάλασσα που έφτανε μέχρι το Τρόοδος.
Είναι το ίδιο το βουνό το οποίο βγήκε μέσα από το νερό και μαζί του, μέσα σε εκατομμύρια χρόνια, αναδύθηκε ολόκληρο το νησί.
Διαβάστε όλο το άρθρο : http://www.mixanitouxronou.com.cy/traveling/giati-yparchoun-kochylia-stin-koryfi-tou-troodous-charaktirizete-i-mekka-ton-geologon-ke-syndeete-me-ti-gennisi-tis-kyprou-vinteo/
39 ΝΑ ΘΥΜΗΘΟΥΜΕ… Αποκλίνοντα όρια: Απομάκρυνση πλακών και στο κενό δημιουργείται νέος φλοιός.
Μικρή σεισμική δραστηριότητα.
Συγκλίνοντα όρια: Σύγκρουση πλακών και η μια πλάκα βυθίζεται κάτω από την άλλη και καταστρέφεται.
Έντονη σεισμική και ηφαιστειακή δράση.
Εφαπτόμενα όρια: Παράλληλη και αντίθετη κίνηση πλακών.
Καταστρεπτικοί σεισμοί.
40 ΟΦΙΟΛΙΘΟΙ Νέος φλοιός σχηματίζεται πάνω από τις ζώνες καταβύθισης.
Βρίσκεται κάτω από όλους τους ωκεανούς.
Όταν αναδυθεί παλιός ωκεάνιος φλοιός και ανυψωθεί πάνω από τη θάλασσα τότε ο φλοιός αυτός ονομάζεται οφιόλιθος.
41 ΟΙ ΓΕΩΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
Η οροσειρά του Τροόδους
Η ζώνη των Μαμωνίων
Η οροσειρά της Κερύνειας .
43 ΣΤΑΔΙΑΚΗ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια του Κρητιδικού η περιοχή που βρίσκεται σήμερα η Κύπρος και η ευρύτερη περιοχή καλύπτονταν από τα βαθιά νερά ενός ωκεανού, που ονομαζόταν Τιθύς θάλασσα.
Περί το τέλος του Κρητιδικού (90 ε.χ.π.) είχαμε στην περιοχή μας τη σύγκρουση δύο λιθοσφαιρικών πλακών, της Ευρασιατικής που κινείτο από βορρά προς νότο και της Αφρικανικής που κινείτο από νότο προς βορρά.
Εξαιτίας της σύγκρουσης αυτής ο ωκεάνιος φλοιός κατακερματίστηκε (έσπασε) και ο μανδύας που βρισκόταν από κάτω άρχισε να τήκεται (να λιώνει).
Το λιωμένο υλικό του μανδύα κινήθηκε προς τα πάνω και περνώντας μέσα από τον κατακερματισμένο ωκεάνιο φλοιό έφτασε στον πυθμένα του ωκεανού και δημιούργησε ένα ηφαίστειο.
44 Η λάβα του ηφαιστείου στερεοποιήθηκε γρήγορα μέσα στα νερά του ωκεανού, αλλά το ηφαίστειο δραστηριοποιήθηκε πολλές φορές και δημιουργήθηκε έτσι ένα μικρό νησάκι πάνω από την επιφάνεια του νερού, το Τρόοδος.
Η εμφάνιση του Τροόδους έγινε περίπου 20 ε.χ.π., κατά το μέσο Μειόκαινο.
Η Αφρικανική πλάκα άρχισε να βυθίζεται κάτω από την Ευρασιατική.
45 Κατά το ανώτερο Μειόκαινο στο τέλος της Τριτογενούς περιόδου (10 ε.χ.π.) οι δύο πλάκες συνέχιζαν να κινούνται η μια προς την κατεύθυνση της άλλης.
Το Τρόοδος ανέβαινε συνεχώς ψηλότερα, η Αφρικανική πλάκα βυθιζόταν όλο και περισσότερο, ενώ η Ευρασιατική πλάκα άρχισε να δημιουργεί πτυχώσεις στο άκρον της που οδήγησαν στο σχηματισμό ενός δεύτερου μικρού νησιού, του πενταδάκτυλου.
Στην περιοχή μεταξύ των δύο νησιών, που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας συνεχίζουν να κατακάθονται ιζήματα και να σχηματίζονται με την πάροδο του χρόνου πετρώματα, τα οποία ονομάζονται ιζηματογενή πετρώματα.
Στο μεταξύ, στο σημείο που έρχεται σε επαφή το νησάκι του Τροόδους με τα ηφαιστειογενή πετρώματα, (πετρώματα που δημιουργήθηκαν από τη στερεοποίηση του λιωμένου υλικού του μανδύα και της λάβας του ηφαιστείου) και η Αφρικανική πλάκα δημιουργείται το σύμπλεγμα των Μαμονίων.
Το σύμπλεγμα αυτό αποτελείται από σπασμένα κομμάτια της Αφρικανικής πλάκας αναμειγμένα με ιζηματογενή πετρώματα, που δημιουργούνταν εκείνη την εποχή (νεότερα).
46 Τέλος, κατά το Πλειόκαινο και το Πλειστόκαινο (τέλος Τριτογενούς – αρχές Τεταρτογενούς περιόδου, 3 – 0,5 ε.χ.π.) το θαλάσσιο νερό, ακολουθώντας αδυναμίες του φλοιού της Γης (ρήγματα), διεισδύει χαμηλότερα στο φλοιό της Γης.
Το θαλάσσιο νερό φτάνει μέχρι και το μανδύα και αλλοιώνει το υλικό του, κάνοντας την πυκνότητά του μικρότερη.
Η αλλαγή αυτή των πετρωμάτων του μανδύα ονομάζεται σερπεντινίωση και προκαλεί τη δραματική άνοδο της οροσειράς του Τροόδους και των ιζηματογενών πετρωμάτων, που το περιβάλλουν.
Το Τρόοδος ανυψώνεται σε υψόμετρο 2000 μ περίπου, ο Πενταδάκτυλος φτάνει στα 1000 μ περίπου και η μεταξύ τους περιοχή αναδύεται πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και σχηματίζει την πεδιάδα της Μεσαριάς.
Έτσι σχηματίζεται ένα μεγάλο νησί, η Κύπρος που συνεχίζει με αργό ρυθμό να ανέρχεται πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
47 Στην περιοχή καταβύθισης της Αφρικανικής πλάκας έχει σχηματισθεί μια τεκτονική τάφρος κάτω από τη θάλασσα και κατά μήκος της τάφρου αυτής, εξαιτίας της τριβής κατά τη μετακίνηση των πλακών, δημιουργούνται συχνά σεισμοί.
Οι δύο πλάκες δεν συγκρούονται μόνο στην περιοχή της Κύπρου.
Τα σημεία που συγκρούονται δημιουργούν ένα σεισμογενές τόξο που ξεκινά ανατολικότερα της Κύπρου, περνά νότια της Κύπρο, από την Κρήτη, νότια της Πελοποννήσου και εκτείνεται προς τα νησιά του Ιονίου.
50 Φανταστείτε κάθε σημαντικό γεγονός από τη δημιουργία του πλανήτη μας να ήταν καταγεγραμμένο σε κάμερες!
Από τότε που δημιουργήθηκε από ένα σύμπλεγμα βράχων και σκόνης 5,5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, έως και τη στιγμή που ο άνθρωπος άρχισε να εξαπλώνεται στον πλανήτη
Οι περισσότεροι επιστήμονες σήμερα, πιστεύουν ότι η Γη και η Σελήνη σχηματίστηκαν την ίδια εποχή, πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου.
Οι γεω-επιστήμονες έχουν δυσκολευτεί πολύ να εξηγήσουν πως δημιουργήθηκε η ζωή στην Γη, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος του άνθρακα – μια σημαντική προϋπόθεση – πρέπει είτε να εξαερώθηκε κατά την διάρκεια των πρώτων ημερών του πλανήτη, που ήταν παγιδευμένος μέσα στον πυρήνα της Γης.
Πραγματοποιώντας πειράματα υψηλής πίεσης και θερμοκρασίας στο εργαστήριο, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Rice κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι όλος ο άνθρακας του πλανήτης πιθανώς να έφτασε, όταν ο πλανήτης που μοιάζει με τον Κρόνο συγκρούστηκε με την νεαρή τότε γη πριν από 4.4 δισεκατομμύρια χρόνια.
Περισσότερες λεπτομέρειες στον σύνδεσμο.
Σύμφωνα με τις πιο σύγχρονες απόψεις φαίνεται ότι πρώτα σχηματίστηκε η Γη, και η Σελήνη είναι κομμάτι που αποχωρίστηκε από αυτή.
51 Ο σχηματισμός τους έγινε κατά την περίοδο που το ηλιακό μας σύστημα εξελισσόταν για να πάρει τη σημερινή του μορφή.
Η δημιουργία όμως του δικού μας ηλιακού συστήματος ήταν επακόλουθο της δημιουργίας του σύμπαντος, που έγινε με μια μεγάλη έκρηξη του διαστήματος (Big Bang) πριν από 15 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου.
Με τη μεγάλη αυτή έκρηξη η κοσμική ύλη που ήταν συγκεντρωμένη σ’ ένα σημείο άρχισε να διαστέλλεται.
Από τη διαστολή του σύμπαντος άρχισαν να δημιουργούνται οι γαλαξίες με τα διάφορα ηλιακά συστήματα.
52 Μαρτυρίες από απολιθώματα που έχουν ανευρεθεί σε διάφορα μέρη της Γης, δείχνουν ότι πριν από 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια ζούσαν στον πλανήτη μας άφθονοι μικροσκοπικοί οργανισμοί.
Ήδη πριν από 3,4 δισεκατομμύρια χρόνια εμφανίζονται για πρώτη φορά πετρώματα με εκτεταμένες στρώσεις πλούσιες σε άνθρακα.
Αυτό σημαίνει ότι την περίοδο αυτή ζούσαν στον πλανήτη πάρα πολλοί μικροοργανισμοί.
Με το θάνατο τους οι οργανισμοί αυτοί εμπλούτισαν με άνθρακα τις στρώσεις των πετρωμάτων που σχηματίζονταν εκείνη την περίοδο.
Για να εξαπλωθούν όμως τόσο πολύ πριν 3,4 δισεκατομμύρια χρόνια σημαίνει ότι είχαν εμφανιστεί για πρώτη φορά αρκετά χρόνια πριν.
Φαίνεται ότι οι οργανισμοί αυτοί πιθανό να πρωτοεμφανίστηκαν στον πλανήτη μας 0,5 δισεκατομμύρια χρόνια μετά τη στερεοποίηση του φλοιού της Γης.
53 Κατά τη διάρκεια του πρώτου δισεκατομμυρίου χρόνων στην επιφάνεια της Σελήνης έπεσε μεγάλος αριθμός μετεωριτών από το διάστημα.
Η πτώση των μετεωριτών αυτών προκάλεσε την τήξη των επιφανειακών πετρωμάτων και δημιούργησε μεγάλους κρατήρες.
Ωστόσο, η γεωλογική κατάσταση του πλανήτη αυτού στη συνέχεια ήταν πολύ πιο ήρεμη από την κατάσταση της Γης.
Έτσι, πολλά στοιχεία από την επιφάνεια της Σελήνης χρησιμοποιούνται για να συμπληρώσουν στοιχεία που καταστράφηκαν από τον πλανήτη μας και να ερμηνεύσουν τη γεωλογική του εξέλιξη.
Πολλές χρήσιμες πληροφορίες προκύπτουν και από την απάντηση στο ερώτημα:
54 Ποια κατάσταση επικρατεί στην ατμόσφαιρα των άλλων πλανητών και πώς εξελίχθηκε έτσι;
Για την κατανόηση της κατάστασης της ατμόσφαιρας της Γης στα πρώτα στάδια της εξέλιξής της χρησιμοποιούνται πληροφορίες ιδιαίτερα από την Αφροδίτη.
Ο πλανήτης αυτός έχει γενικά πολύ λίγο νερό υπό μορφή υδρατμών.
Φυσικά και αν ακόμα είχε περισσότερο νερό, η επιφάνεια του είναι τόσο ζεστή αφού είναι πιο κοντά στον ήλιο από ότι η Γη, που δε θα το διατηρούσε σε υγρή κατάσταση και έτσι δε θα είχε ωκεανούς.
Η ατμόσφαιρά του είναι πλούσια σε CO 2.
Τα νέφη που τον περιβάλλουν αποτελούνται από σταγονίδια ένυδρου θειικού οξέος.
55 Επειδή η Αφροδίτη βρίσκεται πιο κοντά στον ήλιο από ότι η Γη, η θέρμανση του πλανήτη αυτού έγινε πολύ πιο γρήγορα από τη Γη.
Το γεγονός αυτό δημιούργησε ένα είδος φαινομένου του θερμοκηπίου γύρω από την Αφροδίτη, κατά το οποίο, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, απελευθερώνονταν στην ατμόσφαιρά του μεγάλες ποσότητες CO 2 και υδρατμών.
Το διοξείδιο του άνθρακα και το νερό εγκλώβιζαν περισσότερη θερμότητα, προκαλώντας μεγαλύτερη απελευθέρωση των στοιχείων αυτών και ενισχύοντας το φαινόμενο του θερμοκηπίου κτλ.
56 Θα μπορούσε λοιπόν να αναπτυχθεί ζωή στον πλανήτη Αφροδίτη;
Οι συνθήκες που επικρατούσαν στην Αφροδίτη και ιδιαίτερα η σύσταση της ατμόσφαιράς της, κάνουν το περιβάλλον του πλανήτη αυτού ακατάλληλο για τη μορφή της ζωής, όπως εμείς τη γνωρίζουμε σήμερα.
Η θέση της Γης στο πλανητικό μας σύστημα είναι τέτοια που ακόμα και μικρές αλλαγές αύξηση της θερμοκρασίας της ή του διοξειδίου του άνθρακα κατά τη διάρκεια του αρχικού σταδίου της εξέλιξής της, θα μπορούσαν να την είχαν μετατρέψει σ’ ένα ζεστό και ακατοίκητο πλανήτη, όπως την Αφροδίτη.
Εξ άλλου, μικρότερης έκτασης φαινόμενο του θερμοκηπίου και αύξηση της θερμοκρασίας παρατηρήθηκε κατ’ επανάληψη στα πρώτα στάδια της εξέλιξης και του δικού μας πλανήτη.
Αν η κατάσταση αυτή επικρατούσε, τότε η Γη δε θα ήταν ο πλανήτης που γνωρίζουμε σήμερα και που σκεπάζεται με ωκεανούς.
Χρησιμοποιώντας τα στοιχεία από την κατάσταση της ατμόσφαιρας της Αφροδίτης σχηματίζουμε κάποιες ιδέες για την ατμόσφαιρα της Γης στα πρώτα στάδια της εξέλιξης της.
57 Υποθέσεις για τη σύσταση της αρχέγονης ατμόσφαιρας της Γης Μια παλαιότερη άποψη για το σχηματισμό του πλανήτη μας υποστήριζε ότι η Γη σχηματίστηκε από αδιαφοροποίητη κοσμική ύλη, από σκόνη δηλαδή και σύννεφα από αέρια.
Αν αυτό συνέβαινε, η ατμόσφαιρα στα αρχικά της στάδια θα ήταν πλούσια σε υδρογόνο, μεθάνιο, αμμωνία και νερό.
Η άποψη αυτή όμως εγκαταλείφθηκε, γιατί σε τέτοια περίπτωση η ατμόσφαιρα σήμερα θα έπρεπε να είχε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από ευγενή αέρια (νέον, ξένον).
Σήμερα πιστεύεται ότι είναι πολύ πιθανό η Γη και οι άλλοι πλανήτες να προέρχονται από στερεά ύλη.
58 Ναι, αλλά σε τέτοια περίπτωση πώς σχηματίστηκε η πρώτη ατμόσφαιρα γύρω από τη Γη.
Η ατμόσφαιρα της Γης σχηματίστηκε από την απελευθέρωση αερίων που είχαν εγκλωβιστεί στο φλοιό και στο μανδύα της.
Την απελευθέρωση των αερίων βοήθησαν οι μετακινήσεις των τεκτονικών πλακών του φλοιού της γης, που ήταν έντονες εκείνη την εποχή και δρούσαν ώσπου να σχηματιστούν οι ήπειροι, όπως τις γνωρίζουμε σήμερα.
Τα αέρια που αποτελούσαν την πρώτη ατμόσφαιρα σύμφωνα με την ίδια άποψη, ήταν το διοξείδιο του άνθρακα και οι υδρατμοί, με μικρότερες ποσότητες υδρογόνου, αζώτου, αμμωνίας, υδρόθειου, μονοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου.
Αυτή η σύνθεση της ατμόσφαιρας θα πρέπει να προκάλεσε μικρής έκτασης φαινόμενο του θερμοκηπίου στη Γη, και έτσι πιθανό να μην μπορούσαν να σχηματιστούν ωκεανοί (οι θερμοκρασίες θα ήταν ψηλές) για μεγάλο χρονικό διάστημα της ιστορίας της Γης.
Αυτό φυσικά δημιουργεί κάποιες δυσκολίες στην κατανόηση των συνθηκών που επικρατούσαν στον πλανήτη την περίοδο που εμφανιζόταν η ζωή πάνω σ’ αυτόν.
Πάνω σ’ αυτό το θέμα εργάζονται σήμερα πολλοί επιστήμονες.
59 Η θεωρία της ισοστασίας Ο γεωλόγος Κλάρες Έντουαρντ, αφιέρωσε πολύ χρόνο για τη μελέτη των ηφαιστείων και σεισμών.
Το 1841 διατύπωσε την άποψη πως οι ήπειροι αποτελούνται από υλικό που είναι ελαφρότερο από το υλικό των ωκεανών.
Πρότεινε τον όρο ισοστασία για να εξηγήσει πως ένα βουνό επιπλέει σε πιο πυκνό υλικό.
Η σύγχρονη αντίληψη του όρου ισοστασία αναφέρεται στην ισορροπία που υπάρχει ανάμεσα στα διάφορα είδη του φλοιού της Γης, έτσι που ένα μέρος ανεβαίνει πιο ψηλά αν αφαιρεθεί κομμάτι από αυτό, ή βυθίζεται πιο βαθιά αν προστεθεί κομμάτι σε αυτό.
60 Είναι γνωστό πως η τιμή της βαρύτητας είναι περίπου η ίδια για όλες της περιοχές της Γης.
Πώς είναι δυνατό η τιμή της βαρύτητας να είναι ίδια στον πυθμένα των ωκεανών και στην κορυφή ψηλών βουνών;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι πως, το υλικό του ωκεάνιου φλοιού είναι πυκνότερο από το υλικό του ηπειρωτικού φλοιού.
Παρά τη διαφορά αυτή που υπάρχει, τα ηπειρωτικά τεμάχια ισορροπούν με τα υποστρώματα των ωκεανών.
Ήδη έχει αναφερθεί πως ο ωκεάνιος φλοιός αποτελείται κυρίως από το βασαλτοειδές υλικό Sima με πυκνότητα 3,27g/cm 3, ενώ ο ηπειρωτικός φλοιός αποτελείται από Sial με πυκνότητα 2,67 g/cm 3 περίπου.
Τα ηπειρωτικά τεμάχια επιπλέουν εντός του πυκνότερου υλικού που βρίσκεται από κάτω.
Με αυτό τον τρόπο εξηγείται πως ισορροπούν τα ηπειρωτικά τεμάχια και τα υποστρώματα των ωκεανών.
Comentarios